ارتباط عرق و بوی بدن با تغذیه

بوی بدن طبیعی است و ممکن است از زبان شریک زندگی‌تان این جمله را بارها شنیده باشید که: «من واقعاً بوی بدن تو را دوست دارم» ولی گاهی نیز ممکن است تجربه بدی از این امر داشته باشید و بوی بدن شما به نظر همسرتان واقعا ناخوشایند برسد. در هر حال بوی بد بدن می‌تواند به دایره اجتماعی و فعالیت‌های فرد آسیب برساند و در محافل اجتماعی برای او مشکل‌ساز شود.

اگرچه استفاده از دئودورانت‌ها برای مبارزه با این مشکل روشی مناسب است، ولی به دلیل ایجاد خارش، حساسیت و تغییر رنگ پوست، بهتر است در استفاده از آنها کمی تجدید‌نظر شود و به جای استفاده از مواد شیمیایی، بوی بدن با درمان‌های طبیعی برطرف گردد که همه آنها به راحتی در خانه در دسترس هستند. این روش‌ها عبارتند از:

درمان‌های طبیعی و خانگی

بهترین کار برای جلوگیری از بوی بدن، شستن بدن با آب و صابون و از بین بردن عرق و باکتری‌های روی بدن است. زیر بغل و ناحیه کشاله ران را با صابون‌های ضد باکتری حداقل یک‌بار در روز بشویید و در صورت نیاز حتی چندبار در روز این کار را انجام دهید. همیشه با خود دستمال داشته باشید تا در صورت عرق کردن بتوانید آن را پاک کنید.
اجازه دهید پوست‌تان نفس بکشد و لباس‌‌های گشاد و سبک بپوشید و از پوشیدن لباس‌هایی با پارچه‌های مصنوعی خودداری کنید. هر روز جوراب و لباس زیر خود را عوض کنید و در صورتی که زیاد عرق می‌کنید، بیشتر لباس‌های پنبه و یا کتان بپوشید که عرق بدن را جذب می‌کنند و جریان هوا را تسهیل می‌بخشند.
استفاده مکرر از ضد عرق‌ها، غدد عرق را مسدود می‌کند، به جای استفاده از آن از زاج سفید استفاده کنید.
در هنگام حمام کردن به آب نهایی که بدن خود را با آن می‌شویید یک قاشق چایخوری عسل اضافه کنید که موجب از بین رفتن بوی بد بدن می‌شود.
علاوه بر نوشیدن یک لیوان آب به صورت ناشتا در صبح، مصرف ۵۰۰ میلی‌گرم جوانه گندم در کاهش بوی بدن مؤثر است کلروفیل موجود در جوانه از بوی بد بدن پیشگیری می‌کند.
برای خنثی کردن بوی بدن از جوش شیرین استفاده کنید و آن را همیشه همراه خود داشته باشید. حتی برای کمک به از بین بردن بوی زیر بغل می‌توانید مقداری از آن را به همراه آرد ذرت به زیر بغل خود بپاشید.
شست‌وشوی زیر بغل با مخلوط آب و سرکه سفید نیز بوی بد بدن را از بین می‌برد.
یکی از بهترین روش‌‌های از بین رفتن بوی بد بدن، استفاده از چند قطره گلاب است، فقط کافی است چند قطره گلاب را درون وان حمام خود بچکانید، گلاب یکی از بهترین جایگزین‌های اسپری‌های شیمیایی و ضد تعریق است. گلاب و سرکه سیب PH پوست را تنظیم می‌کنند.
اضافه کردن چند فنجان آب گوجه‌فرنگی به وان حمام و ۱۵ دقیقه دراز کشیدن در آن شدید‌ترین و بدترین بوی بد بدن را از بین می‌برد.
می‌توانید به صورت خانگی نیز اسپری‌های خوشبو برای خود بسازید. چند قطره از روغن‌های ‌گیاهی و یا اسانس نعنا، پرتقال، رزماری و یاگریپ‌فروت را با یک فنجان آب مخلوط کرده و در یک بطری اسپری بریزید. این ترکیب را باید در یخچال نگهداری کنید.
مخلوطی از آرد گندم و کشک را به صورت خمیر درآورید و قبل از رفتن به حمام آن را به صورت ماسک به کل بدن خود بمالید. این ترکیب به باز شدن منافذ پوست کمک می‌کند و بوی بد بدن را از بین می‌برد.
درخت چای، گیاهی ضد باکتری است، ترکیب دو قطره روغن درخت چای و ۳۰گرم آب و اسپری آن به بدن همچون بوگیر عمل می‌کند.
آب شلغم نیز در پیشگیری از بوی بد بدن موثر است. شلغم را رنده کنید و تکه‌های رنده شده را فشار دهید و آب استخراج شده را به زیر بغل خود اسپری کنید.
افزودن برگ‌های نعناع و یا ریشه درخت موز و یا انگور به آب وان حمام نیز بوی بد بدن را برطرف می‌کند.
نوشیدن یک فنجان آب گوجه‌فرنگی در صبح که غنی از آنتی‌اکسیدان است، تولید عرق را در بدن تنظیم و از تعریق اضافی بدن خودداری می‌کند.
نوشیدن مخلوط انگور، نمک دریایی و آب لیمو نیز بسیار مناسب است، قبل از رفتن به حمام می‌توانید بدن خود را به آرامی با این مخلوط ماساژ دهید.
پس از دوش گرفتن برای خلاص شدن از تعریق بیش از حد و بوی بد بدن از پودر تالک استفاده کنید.
چند سیب‌زمینی را برش دهید و تکه‌‌های آن را قبل از استفاده از اسپری‌های شیمیایی زیر بغل خود قرار داده و ماساژ دهید، دیگر نیازی به استفاده از اسپری‌ها نخواهید داشت.

تغذیه
 نوشیدن مقادیر زیادی آب
سبزیجات خام مانند هویج، خیار، گوجه‌فرنگی، کلم، تربچه، کاهو و . . . به علت اینکه مقادیر جزئی ترکیبات آمینی دارند، در رفع بوی بد بدن موثرند. نوشیدن آب هویج به همراه تخم بادیان رومی که به صورت ادویه استفاده می‌شود و یا برگ نعناع برای غلبه بر بوی بد بدن موثر است.
میوه‌های کم کولین همچون سیب، توت‌فرنگی، گلابی، پرتقال، انگور، آناناس، موز، زغال‌اخته و هندوانه

نوشیدن یک لیوان آب تربچه قرمز به صورت روزانه
همه این تغییرات رژیم غذایی کمک می‌کند تا علاوه بر اینکه کمتر نگران بوی بد بدن خود باشید، مقداری از پول خود را نیز پس‌انداز کنید؛ چرا که دیگر مجبور نیستید مبالغ زیادی را صرف خرید اسپری و ضد عرق‌ها کنید.

چگونگی ایجاد بوی بد بدن
غدد آپوکرین در حفره زیر بغل، یک ماده غلیظ بودار ترشح می‌کنند که عملاً به عنوان یک لغزنده عمل کرده و حرکت لغزشی سطوح داخلی زیر مفصل شانه را تصحیح می‌کند. این ماده غلیظ در واقع عرق بدبو است. عملکرد این غدد در واقع حذف سموم از بدن است که این سموم از غذای مصرفی و از محیط زیست وارد بدن می‌شود. این عرق در تماس با باکتری بر روی پوست، تولید بوی بد می‌کند. هیپوتالاموس یکی از مهم‌ترین بخش‌های مغز است که درجه حرارت بدن را کنترل و تنظیم می‌کند. در مواردی که تعریق بدن بیش از حد است، در واقع در پیامی که از اعصاب به مغز فرستاده می‌شود و میزان عرق تولید شده را تعیین می‌کند، اختلالی به وجود می‌آید. در برخی موارد تعریق بیش از حد می‌تواند ناشی از یک بیماری زمینه‌ای مثل عفونت، بیماری‌های مزمن، اختلالات اضطرابی و  اختلال هورمون‌ها مثل پرکاری تیروئید باشد. عوامل دیگری نیز همچون ژنتیک، اعتیاد به الکل و عوارض جانبی استفاده از برخی داروها می‌تواند موجب افزایش تعریق بدن، به خصوص در شب شود که این تعریق شبانه موجب اختلال در خواب بسیاری از افراد می‌شود و بسیار آزار دهنده است و حتی می‌تواند زندگی فرد را تهدید کند. توجه داشته باشید که کمی عرق در شب، تعریق شبانه به حساب نمی‌آید.

دلیل تعریق شبانه
 یائسگی: شروع یائسگی در زنان موجب گرگرفتگی و تعریق شبانه می‌شود.  سن: به دلیل ایجاد تغییرات هورمونی و ژنتیکی در افراد بالای چهل سال، در این افراد تعریق بیشتر دیده می‌شود.

سرطان: ابتلا به انواع خاصی از سرطان‌ها همچون سرطان غدد لنفاوی، درجه حرارت بدن را افزایش داده و موجب تعریق می‌شود. عفونت HIV عرق شبانه از علائم مشخص ابتلا به این عفونت است.  عفونت‌های قارچی و یا باکتریایی  مصرف برخی از غذاها همچون سیر، پیاز، گوشت قرمز و غذاهای حاوی کپسایسین زیاد در شب‌هنگام خواب  داروهای ضد افسردگی  ابتلا به تعریق ایدیوپاتیک (ناشناخته) که در این بیماری بدون هیچ دلیل شناخته شده پزشکی، بدن به صورت مزمن عرق می‌کند.

درمان
اگرچه هیچ راهی برای درمان آن به طور کامل وجود ندارد، ولی تغییرات خاصی می‌تواند این بیماری را کمتر آزار دهنده کند.  یک دوش آب سرد قبل از رفتن به رختخواب برای پایین آوردن درجه حرارت بدن  ورزش در صبح برای افزایش متابولیسم بدن  تنفس عمیق و موزون و آرام (به خصوص قبل از خواب)  تنظیم مناسب درجه حرارت اتاق  اجتناب از مصرف غذاهای مضر  اجتناب از دخانیات و الکل  هورمون درمانی: در موارد شدید و به خصوص در مواقعی که تعریق شبانه ناشی از یائسگی باشد، هورمون درمانی موثر است. در صورت تعریق زیاد حتماً با پزشک مشورت کنید.

رژیم غذایی مناسب برای مبارزه با بوی بد بدن

بوی بد بدن و یا دهان از جمله مواردی هستند که کمتر افرادی در مورد آنها صحبت می‌کنند. این موضوع کاملاً خصوصی است و بسیاری از عوامل بر آن تأثیر دارند؛ از جمله رژیم غذایی، شغل، ژنتیک، جنسیت و یا داروها. امروزه اکثر افراد به روش‌های متفاوتی متوسل می‌شوند تا بوی بد دهان و بدن خود را برطرف کنند. حتی گاه سعی می‌کنند غدد بزاق را مسدود کنند که البته ضرر این‌کار بیش از فواید آن است. شاید تعجب کنید، ولی با ایجاد تغییرات کوچک در رژیم غذایی خود می‌توانید بوی بد بدن را کاهش دهید:

رژیم غذایی سالم از غلات سبوسدار، سبزیجات، میوه‌ها، سویا، جوانه‌ها و آجیل داشته باشید.
مواد غذایی که می‌خوریم، تأثیر مستقیم بر بوی بد بدن و تعریق بدن دارند. مواد غذایی فرآوری شده همچون قندوشکر و روغن‌های هیدروژنه و آرد سفید موجب بد بویی بدن می‌شوند. آنها در معده می‌مانند و فاسد می‌شوند، بنابراین از خوردن آنها بپرهیزید.
اگرچه نوشیدن الکل و نوشیدنی‌های کافئین‌دار همچون قهوه، چای، شکلات، سودا و . . . به شیوه‌ای از زندگی مدرن امروزی شده است، ولی با کاهش مصرف آنها، افراد خوشبوی بیشتری در اطراف ما وجود خواهند داشت!
گوشت قرمز از جمله مواد غذایی است که هضم آن به کُندی صورت می‌گیرد. مواد غذایی دیرهضم در بدن، سموم و گاز‌های بدبویی منتشر می‌کنند که علل بوی بد بدن خواهند بود. یک مطالعه منتشر شده در ماه اوت سال ۲۰۰۶ نشان می‌دهد که زنان جذب مردهایی می‌شوند که

رژیم غذایی آنها حاوی مقادیر کمتری گوشت است. این مردها جذاب‌ترند و بوی بد بدن آنها به نسبت سایرین بسیار کمتر است.
ادویه‌جات و ترشی‌هایی که رایحه قوی دارند، هنگام هضم در بدن گازهای سولفور تولید می‌کنند که توسط خون جذب و از طریق ریه و منافذ پوست دفع می‌شود و این دفع موجب بوی بد بدن می‌گردد؛ بنابراین در خوردن موادی  نظیر، ترشی‌جات و . . . متعادل رفتار کنید.
در بعضی موارد، رژیم غذایی حاوی کربوهیدرات ناچیز برای کاهش وزن توصیه می‌شود که علاوه بر افزایش چربی خون، باعث آزاد شدن موادی به نام کتون در بدن می‌شود که بدبو هستند، از این رو مصرف کربوهیدرات به میزان متعادل، توصیه می‌شود.
فرآورده‌های لبنی نیز غنی از پروتئین هستند که در معده شکسته می‌شوند و سولفید هیدروژن و متیل مرکاپتان را افزایش داده و بوی بد بدن را موجب می‌شوند، اما به دلیل ارزش غذایی بالایی که دارند، نباید از رژیم حذف شوند. ولی بهتر است به خصوص در افرادی که قادر به هضم مناسب این مواد نیستند، محدود شوند.
دود تنباکو به راحتی وارد جریان خون شده و پس از جذب، از طریق غدد عرق و ادرار دفع می‌شود و بوی نامطلوبی ایجاد می‌کند. این بوی نامطبوع در بدن باقی مانده، به صورتی که حتی پس از ترک سیگار نیز تا چند هفته احساس می‌شود.

بوی بد بدن برخی از افراد ناشی از نوعی اختلال ژنتیکی به نام تری‌متیل آمینوریا است که در آن بدن قادر به هضم و جذب برخی ترکیبات نیتروژن‌دار نظیر کولین نیست؛‌ در نتیجه بدن بوی بد ماهی‌ به خود می‌گیرد.
بسیاری از غذاهایی که حاوی این نوع ترکیب تری‌متیل آمین (کولین)‌ هستند، عبارتند از:
غذاهای دریایی، روغن ماهی، تخم‌مرغ، جگر، شیر گاو، نخودفرنگی، لوبیا، سویا، بادام‌زمینی، کلم بروکلی، جوانه و بروکسل

بهناز عباسی مقدم کارشناس ارشد تغذیه

زیبــاشــو دات کام