[Afshin]

کیهان: هرگز نگذارید کودک با شیشه آب قند، آب میوه و یا حتی شیر به خواب رود، بلکه قبل از خواب فقط به او آب بدهید. تماس طولانی مدت شیرینی (حتی لاکتوز شیر) با دندان، زمینه پوسیدگی را به وجود می آورد.

رشد دندان کودک، تا 18 ماهگی خیالتان راحت!

توجه به سلامتی دندان ها نیز مانند سایر اندام های بدن قبل از پوسیدگی و خراب شدن اهمیت دارد. مراقبت از دندان ها باید از سنین پایین در بچه ها شروع شود. موقتی بودن دندان ها ی شیری و رویش دندان های دائمی دلیل این نمی شود که از رسیدگی به دندان های شیری غفلت کنیم.
در واقع این دندان ها، محیط رویش دندان های دائمی را آماده می کنند و افتادن پیش از موقع آنها، به رشد مطلوب تمام بخش های دهان لطمه می زند. به همین علت از نوزادی باید مراقب بهداشت دهان و دندان کودک بود.

به عنوان مثال، هرگز نگذارید کودک با شیشه آب قند، آب میوه و یا حتی شیر به خواب رود، بلکه قبل از خواب فقط به او آب بدهید. تماس طولانی مدت شیرینی (حتی لاکتوز شیر) با دندان، زمینه پوسیدگی را به وجود می آورد.
«سندروم شیشه شیر» مشکل حاد برخی کودکان است که در این صورت پوسیدگی های متعدد دندان های جلو دیده می شود. با آغاز یک سالگی، کم کم باید فنجان جایگزین شیشه شود و از این به بعد می توان به تدریج به کودک غذاهای متنوع و جامد داد. ورود به دنیای مدرسه نیز توجه ویژه والدین را می طلبد.
در این سن باید مراقب خوردن تنقلات بچه ها در مدرسه بود و ساعت چهار وعده غذایی (سه وعده غذای اصلی و یک میان وعده) باید کاملا منظم باشد؛ زیرا در غیر این صورت نه تنها کودک اضافه وزن پیدا می کند، بلکه دندان های او نیز پوسیده و خراب می شوند.
شیرینی های باقی مانده روی سطح دندان، محیط رشد باکتری ها را به وجود می آورند. این باکتری ها با مصرف شیرینی و ترشح اسید به مینای دندان آسیب می رسانند که نخستین نقطه آغاز پوسیدگی ها است.

مانع تجمع باکتری ها شوید!

بعضی از رفتارهای مادران نیز می تواند ناراحتی های دهان و دندان را برای کودک در پی داشته باشد. باکتری «استروپتوکوک» که مهم ترین عامل پوسیدگی های دندان است، از بزاق دهان مادر به کودک منتقل می شود. کودک در سن بین ۱۹ تا ۳۳ ماهگی در مقابل این باکتری بسیار حساس است.
برای پیشگیری از انتقال باکتری توصیه می شود مادر به هچ وجه قاشق غذای کودک ( در اکثر موارد برای مزه کردن غذا، تشخیص گرما و...) را به دهان خود نبرد. مسواک زدن در بچه ها با رویش نخستین دندان های کرسی(بین ۱۲ تا ۱۸ ماهگی) باید آغاز شود.

همراهی با بچه ها در مسواک زدن و آموزش روش های صحیح

داشتن دندان هایی سفید و دهانی خوشبو نتایج مطلوب مسواک زدن درست و منظم است. وظیفه والدین است که کودکان را از سنین پایین به مسواک زدن تشویق و روش های مناسب را به آنها آموزش دهند.

بهتر است که بعد از غذاخوردن حتماً دندان ها مسواک زده شوند و حداقل روزی دوبار مسواک زدن بعد از صبحانه و شام اجتناب ناپذیر است. تا هفت سالگی کودک به تنهایی نمی تواند به روش درست به طوری که پلاک های دندان از بین برود، دندان هایش را مسواک بزند. پدر و مادر باید با کودک همراه باشند و بعد از مسواک زدن نیز دندان های او را نگاه کنند تا از تمیزی کامل آن مطمئن شوند.

مسواک زدن درست باید حداقل دو دقیقه طول بکشد. با آشنایی بهتر کودک می توان در قالب تصاویر حیوانات، میوه ها و... او را سرگرم کرد تا متوجه گذر زمان نشود و در ضمن با روش های صحیح مسواک زدن آشنا شود. و یا مسواک های مخصوص کودکان که با گذشت سه دقیقه رنگ آن تغییر می کند، مدت زمان لازم برای مسواک زدن را به کودک نشان داد.
مسواک باید با لثه زاویه ۴۵ درجه داشته باشد تا جرم ها به خوبی شسته شوند. سپس باید مسواک را به صورت چرخشی روی دندان ها و به طور عمودی از لثه حرکت داد تا سطح آنها کاملا تمیز شود. تمام سطوح دندان از هر طرف باید با دقت تمیز شود.

با توجه به سن کودک باید مقدار مناسب دهان شویه فلوراید به او داده شود تا دهان و دندان ها ضدعفونی شوند.

امروزه قرص و قطره فلوراید نیز به بازار آمده است اما دندانپزشکان توصیه می کنند محلول های شستشو ارجحیت دارد زیرا با مینای دندان به طور مستقیم در ارتباط است.

برای کودکانی که مشکل خاص پوسیدگی دندان ندارند، استفاده از این دهان شویه ها کفایت می کند. در مورد کودکانی که مشکلاتی در این زمینه دارند(۳۰% کودکان تا ۷۰% دچار پوسیدگی دندان هستند)، باید با توجه به تشخیص دندانپزشک از دهان شویه های دیگر نیز استفاده کرد.

مراقبت از دندان ها در سنین مختلف

توصیه می شود کودک از دوران خردسالی حداقل یک بار در سال مورد معاینات دندانپزشک قرار گیرند. با این حال بعضی سنین نیازمند توجه بیشتر و دقیق تر است:

یک سالگی:

در این سن کودک باید برای اولین بار پیش دندانپزشک برده شود تا نخستین دندان های او معاینه شود، خصوصاً در مواردی که احتمال می رود کودک دچار «سندروم شیشه شیر» است، نباید از این مسئله غفلت کرد.

سه سالگی:

حالا دیگر کوچولوی شما بیست دندان شیری دارد. دندانپزشک با معاینه دندان های او اگر لازم باشد، دهان شویه تجویز می کند و در مورد تغذیه و عادات اشتباه طفل مانند مکیدن انگشت، والدین را راهنمایی می کند.

شش سالگی:

در این سن نخستین دندان های کرسی ظاهر می شوند. این دندان ها معمولا به خوبی دیده نمی شوند زیرا دندان های شیری، آنها را به عقب هل داده است. دندان های کرسی در واقع ستون دندان های دیگر اطراف آنها به حساب می آیند. این دندان ها به خاطر موقعیت، کامل نشدن رشد و برجستگی سطح، بیشتر در معرض پوسیدگی هستند. برای جلوگیری از پوسیدگی، می توان روی دندان را با مواد مخصوص پر کرد.

نه سالگی:
کودک در این سن هم دندان شیری و هم دندان دائمی دارد، لثه ها به خاطر رویش دندان های جدید دردناک هستند، بعضی از دندان ها «لق» شده و تکان می خورند؛ همه این شرایط عدم بهداشت صحیح و پوسیدگی دندان را در پی دارد.


ارتودنسی

فاصله داشتن میان دندان ها، سابقه بی نظمی دندان ها در خانواده و مکیدن انگشت شست پس از ۷ -۶ سالگی مواردی است که ارتودنسی ضروری و بهترین زمان برای آن بین ۶ تا ۷ سال است.

عکسبرداری و معاینه فک نیز در سن ۸ تا ۹ سال برای تشخیص موقعیت دندان ها در فک توصیه می شود. این معاینات را می توان به ۱۰ تا ۱۱ سالگی که رشد اکثر دندان های دائمی تقریباً کامل شده است، به تعویق انداخت.