[Afshin]

خراب شدن دندان دلایل متعددی دارد که نشات گرفته از رفتارهای سلامتی و عادات و سبک زندگی افراد است. حتی به هم ساییدن دندان ها عادتی ناخوشایند است که شاید مبتلا به آن از عوارض جدی آن بر روی دندان بی خبر باشد. عادتی که برخی ناخودآگاه و برخی از روی عصبانیت آن را تکرار می کنند در این میان حتی افرادی علاقه به تکرار این اشتباه هم دارند. در ادامه این مطلب به مواردی که در هر صورت موجب تخریب دندان ها می شود را مرور می کنیم.

:: جویدن یخ

یخ ماده ای طبیعی و بدون شکر است بنابراین ممکن است تصور کنید خوردن آن ضرری ندارد اما جویدن قطعات سخت یخ میتواند دندانهایتان را لب پر کرده و یا حتی دچار ترک خوردگی کند. اگر جویدن یخ موجب تحریک بافت نرم داخل دندان شود، دندان درد مکرر حاصل آن خواهد بود. غذاهای داغ و سرد ممکن است موجب درد سریع و شدید و ناگهانی یا دندان درد ادامه دار شود. دفعه بعدی که هوس یخ خوردن کردید، مقداری آدامس بدون شکر به جای آن بجوید.

:: انجام ورزش بدون محافظ دهان

هنگام انجام هر گونه ورزش برخوردی، بدون محافظ دندان به میدان نروید. محافظ دندان یک ابزار پلاستیکی پرسی است که از ردیف بالایی دندانها محافظت مینماید و بدون آن ممکن است دندان هنگام وارد آمدن ضربه، لب ترک خورده و یا حتی بشکند. محافظ دندان متناسب با خود را میتوانید به صورت آماده خریداری کرده و یا از دندان پزشک بخواهید محافظ دهان مخصوص شما بسازد.

:: شیشه شیر هنگام خواب

محافظت از دندان هیچ وقت زود نیست. اگر هنگام خواب کودک شیر خواره به او شیشه شیر یا آبمیوه بدهید، دندانهای تازه او را در مسیر پوسیدگی قرار میدهید. کودک ممکن است به خوابیدن با شیشه در دهان، عادت کند و دندانهایش در تمام طول شب غرق در شکر باشند. بهتر است شیشه کودک را خارج از گهواره او بگذارید.

:: زیور آلات زبان

زیور آلات زبان ممکن است مد باشد اما وجود یک شی فلزی در دهان به دندان ضربه وارد کرده و ممکن است موجب ترک خوردن آن شود. زیورآلات لب نیز همین خطر را به دنبال دارد. وقتی شی فلزی به لثه مالیده میشود به آن صدمه وارد کرده و ممکن است منجر به افتادن دندان شود. دهان منبع باکتریها است بنابراین این زیور آلات خطر عفونت و زخم دهان را افزایش میدهند. به طور کلی اگر قصد دارید از این زیور آلات استفاده کنید حتما پیش از آن با دندانپزشک مشورت نمایید.

:: دندان قروچه

دندان قروچه به مرور زمان پوشش مینای دندان را از بین میبرد. اغلب استرس و عادات خواب موجب دندان قروچه میشوند بنابراین ممکن است کنترل آن دشوار باشد. در طول روز از مصرف غذاهای سفت خودداری کنید تا درد و آسیب ناشی از این عادت کاهش یابد. میتوانید شب هنگام از محافظ دهان استفاده کنید (ابزاری مخصوص محافظت از دندانها در مقابل دندان قروچه) تا در حین خواب دندانهایتان به خاطر ساییده شدن صدمه نبینند.

:: شربت سرفه

این که قطره و شربت سرفه در داروخانه ها به فروش میرسد دلیل نمیشود که مصرف آن ضرری نداشته باشد. بیشتر شربت سرفه ها پر از شکر هستند بنابراین پس از مصرف آنها دندانهایتان را خوب مسواک بزنید. فرقی نمیکند شکر چسبیده به دندانهایتان از شربت سرفه بوده یا شکلات، در هر صورت موجب تخریب دندان میشود. شکر با پلاکهایی که روی دندانها چسبیده اند، واکنش میدهد، سپس باکتریهای موجود در پلاکها شکر را به اسید تبدیل میکنند که مینای دندان را حل میکند و موجب تشکیل سوراخهای ریز در دندان میگردد.

:: پاستیل و آدامس

همه خوراکیهای شیرین پوسیدگی دندان را تسریع میکنند اما برخی از شکلاتها تاثیر مخربتری دارند. آدامس مدتها در دهان قرار دارد و ساعتها محتوای شکر آنها بر روی دندان باقی مانده و به اسید تبدیل شده و این اسید در تماس با مینا قرار دارد. اگر میخواهید آدامس و پاستیل بخورید به جای یک میان وعده جدا، آن را در همراه یک وعده غذایی مصرف کنید. در حین غذا بزاق بیشتری ترشح میشود که اسید و مواد باقیمانده شکلات را تا حدی میشوید و پاک میکند.

:: نوشابه

شکلات تنها منبع شکر دریافتی نیست. نوشابه ها ۱۱ قاشق چایخوری شکر در هر جیره غذایی دارند. علاوه بر آن نوشابه حاوی اسید سیتریک و اسید فسفریک است که مینای دندان را میزداید. نوشابه های رژیمی اگر چه شکر ندارند اما اسید بیشتری به شکل شیرین کننده مصنوعی دارند.

:: باز کردن همه چیز با دندان

باز کردن بطری و پاره کردن پلاستیک با دندان ممکن است مرسوم باشد اما یکی از عادات بدی است که دندانها را خراب میکند. استفاده از دندان به عنوان ابزار میتواند موجب لب پر شدن یا ترک خوردن آن شود. به جای این کار همیشه یک قیچی و در باز کن کوچک همراه خود داشته باشید. دندانهای شما فقط برای خوردن طراحی شده اند.

:: نوشیدنی های انرژی زا

تردیدی وجود ندارد که نوشیدنیهای ورزشی سرد پس از ورزش احساس انرژی و طراوت میبخشند اما این نوشیدنیها معمولا محتوای شکر زیادی دارند و همانند شکلات و نوشابه به مینای دندانهای شما حمله اسیدی میکنند. اگر این نوشیدنیها را به طور مکرر مصرف کنید دندانهایتان دچار پوسیدگی میشوند. یک راه بهتر جلوگیری از بی آب شدن بدن در باشگاه، مصرف آب بدون کالری و شکر است.

:: آبمیوه

آبمیوه سرشار از ویتامین و آنتی اکسیدانها است اما متاسفانه بیشتر آنها مقدار زیادی شکر نیز دارند. برخی از آبمیوه ها به اندازه نوشابه شکر دارند. به عنوان مثال در نوشابه پرتقال تنها ۱۰ گرم شکر بیشتری نسبت به آبمیوه پرتقال وجود دارد. میوه ها قند طبیعی دارند بنابراین به دنبال آبمیوه هایی باشید که شکر افزودنی ندارند. همچنین میتوانید با افزودن مقداری آب به آبمیوه حاوی شکر، مقدار شکر آن را کاهش دهید.

:: چیپس سیب زمینی

باکتریهای موجود در پلاک دندان غذاهای نشاسته ای را نیز به اسید تبدیل میکنند. حمله این اسید به دندان بیست دقیقه طول میکشد و اگر غذا بین دندانهایتان باقی مانده باشد یا مرتب میان وعده مصرف کنید، مدت این حمله طولانی تر نیز خواهد بود. پس از مصرف چیپس سیب زمینی یا غذاهای نشاسته ای دیگر که ممکن است بین دندانها باقی بمانند، نخ دندان بکشید.

:: میان وعده مداوم

میان وعده ها باعث میشوند بزاق کمتری در حین غذا ترشح شود و بنابراین ذرات غذا مدت بیشتری در دهانتان باقی بمانند. از میان وعده به دفعات زیاد خودداری کنید و از میان وعده های کم شکر و کم نشاسته مانند هویج، بیشتر استفاده کنید.

:: جویدن مداد

برخی افراد هنگام تمرکز بر کار یا مطالعات مداد یا خودکار خود را میجوند. این کار همانند جویدن یخ، به دندانها صدمه میزند. زمانی که دوست دارید چیزی بجوید، آدامس بدون شکر انتخاب بهتری است. جویدن جریان بزاق را تحریک میکند، بزاق موجب تقویت و استحکام دندانها و محافظت از آنها در مقابل اسیدهای از بین برنده مینا میشود.

:: قهوه

رنگ تیره قهوه و اسیدیته قهوه به مرور زمان موجب زرد شدن دندانها میشود. خوشبختانه لکه حاصل با روشهای مختلف سفید کردن دندان به راحتی پاک میشود. در صورتی که نگران تغییر رنگ دندان خود هستید با دندانپزشک صحبت کنید.

:: سیگار کشیدن

سیگار و محصولات دیگر تنباکو مانند قلیان، زرد شدن دندانها و بیماریهای لثه که منجر به افتادن دندان میشوند را در پی خواهد داشت. همچنین تنباکو موجب سرطان دهان، لب و زبان میشود. اگر به دنبال یک دلیل دیگر برای ترک سیگار هستید، به چهره خود هنگام لبخند فکر کنید.

:: نوشیدنی های الکلی

نوشیدنی های الکلی مینای دندان را خراب کرده و موجب ایجاد لکه های زبر در آن میشوند که دندان را مستعد لکه و پوسیدگی مینماید.

:: زیاده روی در خوردن

زیاده روی در خوردن اغلب شامل مصرف مقدار زیادی شیرینی میشود که به پوسیدگی دندان منتهی میگردد. پرخوری دوره ای پاکسازی (پرخوری و سپس استفراغ عمدی) برای دندان مخرب تر نیز هست چون اسیدهای قوی موجود در مواد استفراغی، دندان را فرسایش داده و آن را ضعیف و شکننده میکنند. این اسیدها موجب بوی بد نفس نیز میگردند. بولیمیا (پرخوری عصبی) میتواند انواع مشکلات سلامتی برای فرد ایجاد کند بنابراین در صورت چنین مشکلی باید به پزشک مراجعه کنید.