[Sonya]

درمان کم خونی ناشی از فقر آهن:

برای درمان کم خونی چند روش وجود دارد که بهترین و کم خطرترین آنها استفاده می شود؛ بهترین و کم خطرترین راه استفاده از مکمل های خوراکی است. درمان با نمک های ساده آهن، چون سولفات فرو خوراکی، کاملاً موثر بوده و به شکل قرص، کپسول یا مایع است که مصرف آن ها باید تا چند ماه ادامه یابد .
چنانچه این قرص ها با معده خالی مصرف شوند، جذب آنها بهتر و بیشتر صورت می گیرد ولی در این حالت سبب تحریک معده و بروز مشکلات گوارشی خواهند شد .
عوارض گوارشی، ناشی از مصرف آهن نظیر تهوع، دل پیچه، سوزش قلب، اسهال یا یبوست را می توان به حداقل رساند؛ به شرطی که آهن را به میزان کم مصرف کرده و به تدریج به میزان آن افزود تا به حد مورد نیاز بدن برسد. بهتر است قرص آهن، آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن کاهش یابد.
ویتامین Cجذب آهن را افزایش می دهد. به همین دلیل معمولاً مصرف ویتامینC به همراه آهن پیشنهاد می گردد . البته علاوه بر درمان دارویی باید به میزان آهن قابل جذب در غذا نیز توجه کرد.
جذب آهن غذا، اغلب تحت تأثیر شکل آهن موجود در آن می باشد. آهن موجود در پروتئین های حیوانی مانند گوشت گاو، ماهی و پرندگان( آهن هِم) بیشتر جذب می شود در حالیکه جذب آهن پروتئین های گیاهی مانند سبزی ها و میوه ها ( آهن غیر هم) کم تر می باشد.
باید توجه داشت که ویتامینCجذب آهن سبزی ها و میوه ها( آهن غیرهم) را بیشتر می کند. مصرف چای همراه یا بلافاصله بعد ازغذا نیز می تواند جذب آهن را تا 50 درصد کاهش دهد.

منابع غذایی آهن دار
منابع غذایی آهن دار عبارتند از جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم مرغ، سبزی های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری، اسفناج و حبوبات؛ مثل عدس و لوبیا، هم چنین میوه های خشک( برگه ها) به خصوص برگه زرد آلو و دانه های روغنی.

عوامل افزایش دهنده جذب آهن و منابع غذایی آنها
1- اسید سیتریک و اسید اسکوربیک( ویتامینC ) که درآلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل کلم، سبزی ها، آب پرتقال، لیمو شیرین، لیمو ترش، سیب و آناناس وجود دارند، می توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند.
2- اسید مالیک و اسید تارتاریک که در هویج، سیب زمینی، چغندر، کدو تنبل، گوجه فرنگی، کلم پیچ و شلغم موجود است، سبب افزایش جذب آهن می شود.
3- محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده می شوند.

توصیه های زیر را به کار بندید :
*استفاده از غذاهایی که غنی از آهن می باشند.
*استفاده از منابع غذایی حاوی ویتامین در هر وعده غذایی، جهت جذب بهتر آهن( مثل پرتقال، گریپ فروت، کوجه فرنگی، کلم، توت فرنگی، فلفل سبزو لیمو ترش)
*گنجاندن گوشت قرمز، ماهی یا مرغ در برنامه غذایی .
*پرهیز از مصرف چای و قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا
* برطرف کردن مشکلات گوارشی و یبوست
* تصحیح عادات غذائی غلط ( مثل مصرف مواد غیر خوراکی مانند خاک ، یخ )
* استفاده از نان هایی که از خمیر ورآمده تهیه شده اند
* استفاده از خشکبار مثل توت خشک، برگه آلو، انجیر خشک و کشمش که منابع خونی از آهن هستند.
* استفاده ازغلات و حبوبات جوانه زده .
* شست وشو و ضد عفونی کردن سبزی هایی که استفاده می کنید.
* شستن کامل دست ها با آب و صابون ، قبل از تهیه مصرف غذا و پس ازهر باراجابت مزاج .
* مصرف روزانه یک قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان در زنان باردار.
* مصرف قطره آهن هم زمان با شروع تغذیه تکمیلی تا پایان 2 سالگی در کودکان .


niksalehi

---

" آشپزی ویژه "

سالاد شاهی آبی ( برای افراد کم خون)



مواد لازم:
شاهی آبی یا اسفناج تازه خام : 4 فنجان

گوجه فرنگی گیلاسی یا تزیینی: 2 فنجان

سیب زمینی استانبولی: 5 تا 6 عدد

مغز تخمه آفتاب گردان: نصف فنجان

پنیر خامه ای: 3 قاشق غذا خوری

سرکه سیب: 1-2 قاشق غذا خوری

شکر و یا عسل: 1 قاشق غذا خوری

کنجد بو داده: 2 قاشق غذا خوری

لوبیای قرمز پخته: 1 فنجان

این سالاد مملو از ویتامین هایB ,C,K و هم چنین سرشار از املاح معدنی وآهن است.بنابراین افراد کم خون یاAnemic می توانند از این سالاد خوش مزه بهره های بسیاری ببرند .
اگر شاهی آبی در دسترس نبود می توانید از اسفناج تازه خام استفاده کنید.

طرز تهیه:
سیب زمینی استانبولی را در آب جوش بپزید و سعی کنید در موقع پوست کردن آن را یک اندازه و یک شکل در آورید. وقتی سیب زمینی را آب پز کردید بگذارید تا خنک شود.
شاهی آبی یا اسفناج را پاک نموده و بشویید . وقتی خشک شد آنها را مانند کاهو خرد کنید و کنار بگذارید.
سپس در ظرفی جداگانه ، شاهی آبی یا اسفناج را با گوجه فرنگی ، سیب زمینی، لوبیای قرمزپخته ، مغز تخمه و کنجد بود داده با هم مخلوط کنید.
برای سس سالاد از یک شیشه خالی دردار استفاده کنید . پنیرخامه ای ، سرکه ، شکر ( یا عسل ) را در آن بریزید ، درِ شیشه را محکم ببندید و خوب تکان دهید . سپس کمی نمک و فلفل به آن بیفزایید و دوباره خوب تکان دهید . می توانید کمی ماست نیز به آن اضافه کنید . سس را روی سالاد بریزید ، به مدت 10 دقیقه در یخچال بگذارید و سپس میل کنید.
برای خاصیت بیش تر این سالاد ، جوانه ماش ، جوانه شبدر و حتی عدسی پخته به آن بیفزایید.



شیما صادقی- کارشناس ارشد علوم تغذیه و رژیم درمانی
نویسنده آشپزی: دکتر ترانه دبیر

[@Raha@]

درمان کم‌خونی با ملاقه آهنی و نعل اسب؟!
چند روز پیش برای خرید عرق نعناع به عطاری رفته بودم كه دیدم 2 خانم مسن از فواید داروهای گیاهی و نبود برخی بیماری‌ها در قدیم صحبت می‌كردند. فروشنده نیز با آنها همراهی می‌كرد: «قدیم نه سرطان بود نه این همه سكته و بیماری‌های گوارشی، همه هم از داروهای گیاهی استفاده می‌كردند.»
بعد هم ملاقه‌ای كه بالای مغازه‌اش آویزان كرده بود را نشان داد و گفت: «این ملاقه اسمش حوم است، این جوون‌ها نمی‌دانند، قدیمی‌ها میخ طویله و نعل اسب می‌انداختند توی دیگ غذا و اصلا كمبود آهن و كم‌خونی نداشتند، حالا ما باید برگردیم به همان روش یعنی اگر این ملاقه را هم در غذا بگذارید، آهن مورد نیاز بدن تامین می‌شود.» با تعجب چشم‌هایم گرد شد، پرسیدم: «حوم یعنی چه؟ همین ملاقه را بگذاریم تو غذا، آهن موردنیاز بدنمان تامین می‌شود؟!»

خانم مسن سریع وسط حرفم پرید و گفت: «بله، من مدتی است كه در غذای در حال پخت، ملاقه آهنی می‌گذارم و هیچ كدام از اعضای خانواده‌مان كمبود آهن ندارند،» فروشنده نیز به من گفت: «دخترم! این قرص‌های آهن، كبد را تخریب می‌كنند. خوب نیستند، مواد شیمیایی دارند و هر چیزی طبیعی‌اش بهتر است.» دیگر چیزی نگفتم، عرق نعناع را گرفتم و وقتی خواستم حساب كنم یك ورق به دستم داد كه از خواص حوم در آن نوشته بود. جلوگیری از لخته‌شدن خون، رفع مشكل‌ها و ناتوانی‌های جنسی، تقویت پوست و هزار جور خاصیت دیگر. نمی‌خواهیم بگوییم قدیم، كمبود آهن بوده یا نه چون معیار سنجش آن وجود نداشته‌ اما آنچه اهمیت دارد این است كه دوره و زمانه میخ طویله در غذا انداختن گذشته اما انگار هنوز برخی‌ها دوباره به همان دوران بازگشته‌اند.

با دكتر تیرنگ نیستانی، متخصص تغذیه و دانشیار دانشگاه علوم‌پزشكی شهید بهشتی در مورد كمبود آهن، راه‌های درمانش و تاثیر حوم بر كم‌خونی گفت وگو كردیم که در ادامه می خوانید.

چه اتفاقی می‌افتد كه بدن دچار كم‌‌خونی یا فقرآهن می‌شود؟
كم‌خونی انواع مختلفی دارد اما كم‌خونی تغذیه‌ای یعنی كمبود ویتامین‌B12، اسیدفولیك و آهن. این در حالی است كه آهن یكی از فراوان‌‌ترین عناصر در پوسته زمین است. باید بدانیم فقرآهن حتما با كم‌خونی همراه نیست و باید مراحلی در بدن طی شود تا فرد دچار كم‌خونی شود. در حقیقت اگر فقرآهن درمان نشود، می‌تواند فرد را دچار كم‌خونی كند. فقرآهن دلایل مختلفی دارد، كمبود دریافت آهن یا وجود مهاركننده‌های جذب آهن در رژیم‌غذایی افراد. به طور مثال، انواع گوشت‌ها یعنی هم گوشت قرمز و هم سفید، دارای مقادیر زیادی آهن هستند اما قابلیت جذب آهن در گوشت قرمز بیشتر است. همچنین موادغذایی كه جوش‌شیرین یا pH قلیایی دارند، مانع از جذب آهن در بدن می‌شوند. یكی دیگر از عوامل كمبود آهن به دلیل دفع خون از بدن است. یعنی افرادی كه كولیت زخمی، زخم‌معده یا روده و بواسیر دارند و زنان در سنین باروری به دلیل قاعدگی دچار كمبود آهن می‌شوند و زنانی كه از IUD استفاده می‌كنند یا خونریزی‌های شدید دارند در معرض كمبود آهن هستند.

آهنی كه در موادغذایی وجود دارد به چه شكل است؟
آهن در موادغذایی كه ما مصرف می‌كنیم، به شكل آلی و معدنی است. منابع دارویی یعنی مكمل‌های حاوی آهن و اشیای آهنی، معدنی هستند و غذاهایی با منشأ گیاهی و حیوانی حاوی آهن‌ آلی‌اند و آهن آلی جذب بهتری نسبت به آهن معدنی دارد.

در تبلیغ این ملاقه آهنی (حوم) آمده مغز برای سلامت به 6 میلیارد یون آهن نیاز دارد كه با استفاده از این ملاقه، این نیاز برطرف می‌شود. به نظر شما چه نقدی به این ادعا وارد است؟
یكی از شگردهای عوام فریبی این است كه همیشه واقعیت را با دروغ بیامیزیم. شكی نیست كه كاركرد مغز به آهن وابسته است و كمبود آهن در كاركرد ذهنی افراد تاثیر می‌گذارد اما آهن به تنهایی در غذا قابلیت جذب ندارد و علاوه بر آن، گروه‌های اصلی موادغذایی، تمام مواد مغذی را در كنار هم برای بدن تامین می‌كنند و در واقع، عملكرد هر ارگان با مجموعه این مواد مغذی با نسبت‌های متعادل فراهم می‌شود.

آیا این باور که قرص آهن روی كبد تاثیر می‌گذارد، درست است؟
مكمل‌های آهن از آهن معدنی تشكیل شده‌اند كه به شكل نمك است و نوع سولفات آهن قابلیت جذب بالایی دارد. آهن به خودی خود یك سم است و می‌تواند مسمومیت‌زا باشد و یكی از عوامل مسمومیت می‌تواند آسیب كبدی باشد ولی باید توجه داشته باشیم قرص آهن بر مبنای تشخیص پزشك و علت كم‌خونی و فقرآهن در یك دوره زمانی مشخص و با دوز مشخص تجویز می‌شود. میزان نیاز افراد به آهن، با توجه به سن، جنس و شرایط جسمی تفاوت می‌كند. فقرآهن در خانم‌ها به‌خصوص در سنین باروری شایع‌تر و در مردان شیوع كمتری دارد. به طور متوسط هر فرد روزانه به 12 میلی‌گرم آهن نیاز دارد و هر 100 گرم گوشت قرمز، دارای 2 میلی‌گرم و هر 100 گرم عدس، دارای 7 میلی‌گرم آهن است.

در كشور ما، آهن بیشتر از چه منابعی تامین می‌شود؟
در سال 80-79 انستیتو تحقیقات تغذیه كشور در مورد الگوی مصرف موادغذایی تحقیقی انجام داد كه مشخص شد درصد قابل‌توجهی از آهن دریافتی مردم از نان و غلات تامین می شود اما به هر حال گوشت‌های قرمز و سفید هم مقادیر فراوانی آهن دارند.

ملاقه فلزی واقعا به درد می‌خورد؟
یادتان باشد که در ابتدا باید كمبود آهن در افراد تشخیص داده شود، بعد علت آن را پیدا كنیم و سپس با دوز مشخص و در دوره زمانی موردنیاز، قرص آهن تجویز شود. آهن معمولی قابلیت جذب ندارد، تازه اگر فرض كنیم كه ملاقه آهنی در غذا، آهن مورد نیاز بدن را تامین كند، مقدار آن اهمیت دارد چون غلظت آهن در یك لیتر غذا یا 5 لیتر تفاوت می‌كند. به علاوه برخی افراد نیازی به آهن ندارند و دریافت اضافی آهن می‌تواند زمینه برخی از بیماری‌ها مانند بیماری‌های قلبی- عروقی را در آنها فراهم كند. همچنین گروه‌های سنی مختلف نیازشان به آهن متفاوت است. به همین دلیل افراد برای تامین آهن مورد نیازشان نباید از گذاشتن هر شی آهنی در غذای در حال پخت استفاده كنند.


سلامت ایران