از آلرژی بدانید!

آلرژی، واکنش افراطی سیستم ایمنی بدن نسبت به عوامل مختلف است. کسانی که دچار حساسیت هستند، دارای سیستم ایمنی فوق هوشیار هستند که نسبت به مواد ظاهرا بی آزار موجود در محل زندگیشان، واکنشی بیش از حد معمول نشان می‌دهند.

برای مثال گرده گیاهان، می‌تواند سیستم ایمنی شخص آلرژیک را طوری تحریک کند که گویی با یک خطر جدی روبرو شده است.

حساسیت یک مشکل بسیار شایع است و تقریبا از هر ده نفر، دو نفر به نوعی از آن مبتلا هستند.

آسم نیز بر دو نوع است که یک نوع آن آلرژیک می باشد. هنگامی که واکنش سیستم ایمنی در برابر ماده غذایی یا گرده و یا آلودگی هوایی در نای یا شش ها رخ بدهد، منجر به بروز آسم و مشکلات تنفسی می شود.

زمانی که عملکرد سلول‌های عضلات در ریه‌ها مختل شود و دچار انقباض و سفت شدن شوند آسم بروز می‌کند.

این سلول‌ها روی سایر سلول‌ها نیز اثر می‌گذارند و شروع به تولید بیشتر مواد مخاطی غلیظ و جذاب می‌کنند.

علائم آسم شامل؛ کوتاه شدن تنفس، سفت شدن قفسه سینه، عطسه، سرفه، مشکل در صحبت کردن و حتی از حال رفتن فرد است.

تنها راه درمان آلرژی دوری از ماده آلرژی زاست. درمان های دارویی تنها علایم آلرژی را کنترل کرده و درمان قطعی به شمار نمی روند.

حساسیت غذایی چیست؟
حساسیت یا آلرژی غذایی یک پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن به پروتئین غذایی خاص و یا افزودنی های غذایی است.

سیستم ایمنی بدن به اشتباه محصول غذایی خاص که معمولا پروتئینی با اندازه مولکولی بزرگ است را مضر می شناسد.

هنگامی که بدن، غذایی را مضر می شناسد، با ایجاد آنتی بادی های خاص که رایج ترین شکل آن، آنتی بادی ایمونوگلوبین E (IGE) است، به ماده غذایی واکنش نشان می دهد.

دفعه بعد که مواد غذایی آلرژی زا مصرف می شود، سیستم ایمنی بدن مقدار زیادی مواد شیمیایی التهابی به منظور محافظت از بدن آزاد می کند.

یکی از این مواد شیمیایی التهابی هیستامین است.

این مواد شیمیایی باعث یک زنجیره واکنش ایمنی در بدن می شود که در نهایت به التهاب بافت و ایجاد نشانه های آلرژی در بدن منجر می شود.

آنتی بادی IgE چیست؟
IgE یک آنتی بادی مخصوصی است که در پاسخ به مصرف یک پروتئین غذایی خاص و یا افزودنی های غذایی به ماست سل ها (سلول های ایمنی گرانولی حاوی هیستامین در بافت ها) می چسبد.

آنتی بادی IgE با توجه به اپی توپ خاص (توالی اسید آمینه) در پروتئین غذایی تولید می شود.

هنگامی که ماده حساسیت زا یا آلرژن بلعیده می شود، سیستم ایمنی بدن آن را شناسایی کرده و به توالی خاصی از اسیدهای آمینه در پروتئین مواد غذایی واکنش نشان می دهد که باعث تولید بیش از حد آنتی بادی IgE و اتصال به ماست سل می شود.

در نتیجه، ماست سل ها مواد شیمیایی التهابی را تولید و در بدن منتشر می کنند.

علائم شایع واکنش آلرژیک ناشی از مواد غذایی چیست؟
علائم واکنش آلرژیک غذایی ممکن است بلافاصله و یا تا چند ساعت پس از خوردن غذا رخ دهد.

پاسخ به حساسیت غذایی از فردی به فرد دیگر متفاوت است؛ با این حال، هرچه حساسیت جدی تر باشد، بدن بدان سریعتر واکنش نشان می دهد.

تحقیقات نشان داده است که افراد مبتلا به آسم به مواد غذایی حساسیت زا، شدیدتر پاسخ می دهند.

واکنش آلرژی به غذا می تواند در ۴ زمینه بدن را تحت تاثیر قرار دهد و علائم زیر را ایجاد نماید:

پوست: کهیر، اگزما، خارش لب و یا تورم زبان

دستگاه گوارش: درد شکمی، استفراغ، اسهال

دستگاه تنفس: تورم گلو، خس خس سینه، سرفه، تنگی نفس

سیستم قلبی عروقی: سرگیجه، ضعف، سرگیجه

واکنش آلرژیک می تواند به طور بالقوه تهدید کننده زندگی باشد؟
بله، شدید ترین واکنش آلرژیک، واکنش آنافیلاکتیک است.

آنافیلاکسی زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن بیش از اندازه فعال شود و دو یا بیشتر مناطق بدن ذکر شده در بالا درگیر شوند.

اگر آنافیلاکسی بلافاصله درمان نشود، این نوع واکنش ممکن است به اشکال در تنفس ، کاهش فشار خون و احتمالا مرگ ناشی از مشکلات تنفسی منجر گردد.

خطر مرگ در بزرگسالان نوجوان و یا جوانان ، افراد مبتلا به آسم، و دارای آلرژی به آجیل درختی، بادام زمینی، سخت پوستان یا ماهی افزایش یافته است.

در هر سن و جنس و نژاد واکنش های منفی غذایی با واسطه ایمنی می تواند رخ بدهد. آلرژی غذایی ۸-۶ % کودکان و ۴-۳ % بزرگسالان را در سرتاسر جهان درگیر کرده است.

شایع ترین آلرژی های غذایی چیست؟
هر دو غذاهای گیاهی و حیوانی از انواع پروتئین ها با اشکال مختلف تشکیل شده اند. با این حال، تنها تعداد کمی از این پروتئین ها به عنوان مواد حساسیت زا در نظر گرفته می شوند.

بادام زمینی، آجیل درختی (بادام، گردوی برزیلی، کاشو، و غیره)، شیر، تخم مرغ، ماهی (شامل سخت پوستان)، گندم و سویا را به عنوان شایع ترین غذاهای ایجاد کننده آلرژی شناسایی کرده است.

حساسیت غذایی چگونه تشخیص داده می شود؟
هیچ تک آزمون تشخیص دهنده ماده غذایی ایجاد کننده آلرژی وجود ندارد.

تشخیص آلرژی غذایی نیازمند مستندات گسترده و معاینه می باشد. این ها شامل شرح حال کامل پزشکی، معاینه فیزیکی، ثبت مواد غذایی و علائم و تست آلرژی می باشد.

افراد مشکوک به حساسیت غذایی باید به متخصص تغذیه مراجعه نمایند.

آزمون های حساسیت نظیر تست پوستی، آزمون RAST(Radioallergosorbent) و چالش غذایی به عنوان آزمون استاندارد برای تشخیص حساسیت غذایی به کار می روند…
توصیه های عمومی در آلرژی غذایی
– اجتناب از تمام مواد غذایی که ممکن است حاوی مواد غذایی حساسیت زای بالقوه باشد.

– تشخیص علائم واکنش آلرژی غذایی.

– کسب دانش خواندن برچسب مواد غذایی. به دنبال اطلاعات در مورد وجود مواد آلرژن در مواد غذایی باشید.

– تماس با تولید کننده در مورد وجود احتمالی آلرژن.

– افراد باید به خانواده، دوستان، مدرسه و رستوران ها در مورد حساسیت غذایی خاص خود اطلاع بدهند.

– باید از آلودگی متقاطع که می تواند در طول تولید مواد غذایی، آماده سازی و بسته بندی رخ دهد آگاه باشند. مواد غذایی ممکن است در طول پخت و پز در تماس با یک مواد غذایی حساسیت زا باشند.

– اگر یک فرد مطمئن نیست که مواد غذایی حاوی آلرژن می باشد یا خیر، بهتر است از خوردن آن اجتناب نموده و با پزشک و یا پزشک متخصص آلرژی خود صحبت کنند.

– برای کسب اطمینان از دریافت تمامی مواد مغذی مورد نیاز توسط رژیم غذایی مصرفی فرد، می بایستی با فرد واجد شرایط (متخصص تغذیه، پزشک یا متخصص آلرژی) مشاوره نماید.

– افراد باید رژیم غذایی خود را بدون مشورت با یک متخصص تغییر ندهند.

– حصول اطمینان از بهداشت مناسب قبل از غذا خوردن و آماده سازی کامل مواد غذایی.

– حصول اطمینان از اقدامات اضطراری در محل برای کاهش خطرات ایجاد آلرژی و پاسخ مناسب در مواقع اضطراری.

– حمل آدرنالین تزریقی و آشنایی با نحوه استفاده از آن در صورت قرار گرفتن در معرض واکنش های آلرژیک.

– داشتن یک برچسب پزشکی هشدار یا دستبند در صورت از دست دادن هوشیاری در یک واکنش آلرژیک.

مواد غذایی مواد مغذی حذف شده احتمالی/ مواد غذایی جایگزین
شیر گاو کلسیم، پروتئین، چربی، ویتامین A ،D ،B12 ،B2 ،B5، فسفر کلسیم: سویا، برنج، آجیل

پروتئین، چربی ویتامین D: گوشت، ماکیان، حبوبات، آجیل، غلات کامل، سویا

سویا B1، B2، B6، B9، فسفر، منیزیم، آهن، کلسیم: گوشت، غلات کامل، حبوبات

تخم مرغ B2، B5، B9، B12، بیوتین، سلنیوم: گوشت، ماکیان، غلات کامل، حبوبات

آرد B1، B2، B3، B9، بیوتین، آهن، پروتئین، چربی: جو دوسر، برنج، ذرت، جو بارلی، ارزن، چاودار، کوینولا

آجیل نیاسین، ویتامی E، منیریوم، منگنز، کرومین: گوشت، غلات کامل، حبوبات، روغن گیاهی

ماهی ویتامین E، B3، B6، B12، فسفر، سلنیوم، ید: گوشت، ماکیان غلات، حبوبات، روغن گیاهی

گوشت (گوساله و مرغ) آهن، روی، B12، پروتئین: ماهی، صدف، غلات کامل، حبوبات، دانه ها، آجیل

توصیه های تغذیه ای بیماری آسم
۱- برخی از واکنشهای مربوط به بیماری آسم به افزودنیهای غذایی مثل سولفیت‌ها، تارترازین (نوعی رنگ زرد افزودنی) بنزوات سدیم و سالیسیلات‌های طبیعی (ترکیبات شبیه آسپرین که در بسیاری از غذاها یافت می شود) مربوط است.

یک پزشک یا متخصص آلرژی می تواند به شما کمک کند که به کدامیک از مواد بالا حساسیت دارید.

۲- کمبود منیزیم اغلب در مبتلایان به آسم یافت می شود. منیزیم می تواند از اسپاسم ماهیچه ها جلوگیری کرده یا آن را متوقف کند.

بنا براین رژیم غذایی غنی از منیزیم می تواند برای مبتلایان به آسم مفید باشد. از منابع خوب منیزیم مغزها، غلات، حبوبات، سبزیجات برگ سبز تیره، ماهی و گوشت قرمز می باشند.

۳- کمبود سلنیوم به میزان قابل توجهی می تواند خطر آسم را افزایش دهد. سلنیوم به عنوان یک آنتی اکسیدان از تخریب سلولها، آسیب کروموزوم‌ها و سرطان‌ها جلوگیری می کند.

از منابع عالی سلنیوم عبارتند از مغزها، جگر، قلوه، نان تهیه شده از آردکامل، ماهی خال مخالی، جوانه گندم، سبوس‌ها، ماهی تن، پیاز، گوجه فرنگی و کلم بروکلی.

۴- کمبود ویتامین B6 در بسیاری از مبتلایان به آسم مشاهده شده است. کمبود این ویتامین به این دلیل است که داروهایی که در بسیاری از مبتلایان به آسم استفاده می شود در جذب ویتامین B6 تداخل می کنند.

افزودن مکمل ویتامین B6 به رژیم غذایی بیماران وقوع حمله های آسمی را کاهش می دهد.

از منابع ویتامین B6 می توان سیب زمینی، غلات صبحانه، نان، گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ، انواع لوبیاهای پخته، موز، مغزها و دانه ها خصوصا دانه آفتاب گردان را نام برد.

۵- به مقدار کافی از میوه های تازه بخورید تا ویتامین C کافی به دست آورید. ویتامین C به عنوان یک آنتی اکسیدان و ضد التهاب قوی عمل می کند.

بنابراین فعالیت ضد التهابی این ویتامین می تواند علائم بیماری آسم را کاهش دهد.

۶- از کافئین، شکر، نمک و آب کلرینه شده پرهیز کنید. به یاد داشته باشید که بسیاری از غذاهای فرآوری شده محتوی نمک و یا شکر می باشند.

۷- ویتامین B12 اگر به مقدار زیاد دریافت شود می تواند واکنش های مربوط به بیماری آسم را در کسانیکه به مواد غذایی حاوی سولفیت ها حساسیت دارند، کاهش دهد.

از منابع ویتامین B12 عبارتند از: تمام غذاهای حیوانی مثل گوشت، شیر، فرآوردههای لبنی، ماهی، تخم مرغ و همچنین غذاهای غنی شده با این ویتامین مثل غلات صبحانه، عصاره مخمر و بعضی از جلبک ها مثل جلبک دریایی.

۸- اگر شما به مدت طولانی از کورتونها (قرص‌های استروئیدی) برای کنترل آسم استفاده می کنید، به منظور پیشگیری از اثرات جانبی این داروها، مصرف نمک و مواد غذایی غنی از نمک (سدیم) را محدود کنید و همچنین مقدار کلسترول و چربی دریافتی رژیم خود را کاهش دهید.

کورتون ها باعث نگهداری نمک در بدن شده و چربی خون را بالا می برند.

۹- افرادی که مبتلا به آسم هستند و در ضمن چاق نیز می باشند، عملکرد ریه آنها هنگامی که وزن خود راکاهش می دهند، بهبود می یابد

۱۰- برخی از مواد غذایی شامل ترکیباتی هستند که به آنها فیتوکمیکالها، بیوفلاونوئیدها و یا اسیدهای چرب ضروری گفته می شوند.

این ترکیبات فعالیت ضد التهابی و آنتی هیستامینی طبیعی دارند و به بهبود علائم آسم کمک می کنند برخی از این مواد عبارتند از:

– انواع سیب‌ها و پیازهای قرمز رنگ

– انواع توت‌ها و میوه‌های رنگی که حاوی ترکیبات بیوفلاونوئید هستند.

– گردو به دلیل وجود اسیدهای چرب ضروری امگا-۳٫

۱۱- از وعده های غذایی کم حجم ولی متعدد استفاده کنید تا هم دچار تنگی نفس و هم دچار رفلاکس (برگشت اسید معده) که در بسیاری از مبتلایان شایع است، نشوید.

تحریریه دنیای تغذیه

زیبــا شــو دات کام