چرا قد من کوتاه است؟

آیا از میزان قد خود راضی هستید؟ آیا هرگز آرزو کرده‌اید که ای کاش کوتاه‌تر یا بلندتر بودید؟

بعضی‌ها آرزو می‌کنند ای کاش بلندقدتر بودند و می‌توانستند یک بازیکن بسکتبال مشهور شوند.

اما باید بدانیم که قد ما به دلخواه ما تنظیم نمی‌شود و تحت تاثیر قد والدین ماست.

سوال‌ها و شایعات در خصوص عوامل موثر بر افزایش قد بسیار است.

آیا میزان قد قابل پیش‌بینی است؟ آیا کف پای بلند به معنی بلندقد شدن است؟ آیا قهوه موجب کوتاهی قد می‌شود؟

این مطلب را بخوانید تا دریابید چرا قد شما همین اندازه است و بلندتر یا کوتاه‌تر نیست.

عواملی که قد را تعیین می‌کنند

قد نهایی افراد بر اساس عوامل متعددی شکل می‌گیرد. این عوامل شامل تغذیه، ژنتیک و سلامت کلی بدن است.

یکی از موارد مهم تعیین‌کننده قد این است که استخوان‌های دراز تا چه اندازه رشد می‌کنند. استخوان‌های دراز (مانند ران و ساق پا)‌ در انتهای خود دارای صفحات رشد هستند که به آنها اجازه بلند شدن می‌دهد. تقریبا در سن ۱۷ سالگی ‌صفحات رشد بسته می‌شوند و استخوان توانایی بلندتر شدن را از دست می‌دهد.

قد نهایی افراد بر اساس عوامل متعددی شکل می‌گیرد. این عوامل شامل تغذیه، ژنتیک و سلامت کلی بدن است.

بعضی از هورمون‌ها در رشد و افزایش قد در طول زندگی و دوران بلوغ موثرند. این هورمون‌ها شامل هورمون رشد، هورمون تیروئیدی، کورتیزول و هورمون‌های جنسی (استروژن و تستوسترون)‌ هستند.

حتما می‌دانید که جنس نیز روی رشد قدی تاثیر می‌گذارد. جهش رشد که در دوران بلوغ رخ می‌دهد، در دخترها ۲ سال زودتر از پسرها آغاز می‌شود، اما به نظر می‌رسد پسرها هنگام آغاز جهش رشد بلندقدترند. بلندقدی مردان نسبت به زنان (حدود ۷/۱۲ سانتی‌متر)‌ به رشد بیشتر پسرها طی جهش رشدی و داشتن قد بلندتر پیش از شروع جهش رشدی در پسرها مربوط می‌شود. بنابراین با این که جهش رشدی در دخترها زودتر آغاز می‌شود، قد نهایی معمولا در پسرها بلندتر است.

ژنتیک نقش مهمی در تعیین قد دارد. در بهترین شرایط تغذیه‌ای و سلامتی، عاملی که بیشترین تاثیر را در تعیین قد نهایی فرد دارد، ژن‌ها هستند.

فرزندان یک خانواده که غذای مشابهی مصرف می‌کنند و در یک محیط زندگی می‌کنند، قدهای متفاوتی دارند؛ به این دلیل که ترکیب ژنی آنها با هم فرق دارد. اختلالات ژنتیکی می‌توانند باعث کوتاهی قد شود.

تاثیر غذاها بر کوتاهی قد

بیشترین تاثیر رژیم غذایی بر قد در کودکان مبتلا به سوء‌تغذیه‌ای دیده می‌شود که عقب‌افتادگی رشد و قد کوتاهی دارند.

رژیم غذایی مناسب در کودکی و عدم ابتلا به بیماری باعث می‌شود کودک به حداکثر قد خود برسد.

هنوز شواهد کافی برای این‌که قهوه یا نوشیدنی‌های کافئین‌دار موجب کاهش رشد می‌شوند، وجود ندارد.

در بعضی مطالعات عنوان شده است کودکانی که بیش از اندازه (بیش از ۳۵۰ میلی لیتر در روز) آبمیوه مصرف می‌کنند، دچار چاقی و کوتاهی قد می‌شوند، اما مطالعات دیگری این مطلب را نقض کرده‌اند.

عواملی که موجب کوتاه‌قدی می‌شوند

بیشتر آنهایی که کوتاه‌قد هستند بیماری خاصی ندارند، بلکه والدین کوتاهی دارند یا تاخیر رشد دارند و در بزرگسالی به قد مناسبی می‌رسند.

نوزادان نارس معمولا موفق نمی‌شوند به قد پیش‌بینی‌‌شده دست یابند و کوتاه‌تر باقی می‌مانند.

هر بیماری جدی و بعضی‌ داروهایی که برای درمان آن بیماری استفاده می‌شوند، می‌توانند روی قد تاثیر بگذارند، مثلا نارسایی کلیه، سیستمیک فیبروز و اختلالات روده‌ای که جذب مواد غذایی را کاهش می‌دهند از این دسته‌اند.

دیابتی که در دوره کودکی آغاز شود (معمولا دیابت نوع یک) باعث کوتاه‌قدی می‌شود، اما تشخیص به موقع و درمان، از شدت کوتاهی قد می‌کاهد.

پوکی استخوان و خشک‌شدن دیسک‌های بین‌مهره‌ای موجب می‌شود با افزایش سن، قد افراد کمی کوتاه‌تر شود.

کم‌کاری تیروئید، باعث کاهش هورمون تیروئید شده و اگر در دوره کودکی رخ دهد، علاوه بر خستگی، عملکرد نامناسب در مدرسه، یبوست و عدم تحمل سرما، موجب کوتاه‌قدی نیز می‌شود.

اگر کودک دچار کمبود هورمون رشد شود، طی جهش رشدی به اندازه کافی رشد نمی‌کند و کوتاه‌تر باقی می‌ماند.

استفاده از کورتون برای مدت طولانی در کودکی موجب عقب‌ماندگی رشد می‌شود. کورتون‌ها برای درمان بیماری‌هایی چون کرون، کولیت اولسرو، آسم یا التهاب مفاصل استفاده می‌شوند ولی معمولا خط نهایی درمان هستند.

پس نگران نباشید. اگر از نظر جسمی سالم هستید، قدتان به حدود قد پدر و مادرتان خواهد رسید و وقتی به قد بلوغ خود رسیدید، دیگر قدتان تقریبا در همین حد باقی خواهد ماند.

هر وقت در رابطه با قد خود یا فرزندتان دچار نگرانی شدید، با پزشک مشورت کنید و اگر از قدتان راضی نیستید، قهوه یا آبمیوه را سرزنش نکنید.

دکتر امیر شیروانی-تبیان

زیباشو دات کام