نگاه تو زندگی‌ات را می‌سازد!
به نظر شما نگاه به چه معناست؟ آیا همان چیزی است که در اشعار و غزل ها و در نثر و داستان‌ها درباره آن بسیار گفته و نوشته‌اند؟ همان که با یکی از آنها انسان ناگهان عاشق و دلباخته میشود؟ یا چیزی است که باعث میشود دست و دل انسان بلرزد یا روحش به پرواز در آید؟ شاید هم مقوله‌ای است روانشناسانه که با آن می‌توان نیمی از لیوان را پر یا خالی تلقی کرد؟! نگاه، از نوع مولانایی‌اش هم وجود دارد و آن نگاهی است که می‌تواند موجودی به بزرگی فیل را فقط یک ناودان یا یک بادبزن یا حتی یک ستون بداند. نگاه، چه بدانیم و چه ندانیم تعیین‌کننده بسیاری از برداشت ها و احساسات ماست. شما ممکن است از یک زاویه به یک ساختمان یا یک کوه یا یک خیابان نگاه کنید و نمایی از آنها را ببینید؛ اما اگر جای خود را عوض کنید و از زاویه دیگری به همان مکان نگاه کنید چیزهای دیگری را خواهید دید. به همین ترتیب اگر دور بزنید و نگاه خود را چرخش دهید و از زوایای بیشتر و متفاوت‌تری نگاه کنید؛ چیزهای بیشتر و متفاوت‌تری خواهید دید؛ چیزهایی که نظر و حتی احساس‌تان را تغییر می‌دهند.
ممکن است در سمت دیگر کوه، یک تکه ابر، لانه پرندگان، یک کوهپایه سرسبز یا هر چیز دیگری ببینید که اصلا انتظارش را نداشته‌اید.
ممکن است در سوی دیگری از خیابان ، یک تصادف یا منظره افتادن یک کودک بر سطح آسفالت ، لحظاتی دلتان را ریش کند یا وقتی از سوی دیگر ساختمان بدان نگاه کنید با ویرانه ای که نصفش فروریخته روبه‌رو شوید!
وقتی نگاه و جهت و راستای آن را تغییر می‌دهیم، نظر و عقیده‌مان هم تغییر میکند. بسیاری از افرادی که درباره دیگران قضاوت می‌کنند و آنها را زیر سوال می‌برند، وقتی جایگاه خود را عوض می‌کنند و خود را به جای همان دیگری می‌گذارند، رفتاری مشابه او دارند. وقتی خود را در شرایط زندگی و تصمیم‌گیری فرد دیگر می‌گذاریم، نگاهمان تغییر میکند و به تبع آن تصمیماتی که می‌گیریم و انتخاب‌ها و رفتار و احساس‌مان نیز تغییر جهت می‌دهد و این بدان معناست که نگاه، تعیین‌کننده سرنوشت و آینده ما نیز هست. وقتی نگاهمان را عوض می‌کنیم، وسعت گستره دیدمان هم بیشتر و حتی کل زندگی‌مان دگرگون میشود. اما متاسفانه اکثر ما نگاه‌های‌مان تک‌بعدی است و بدتر اینکه تا آخر عمر تک‌بعدی می‌ماند.
نگاه تک‌بعدی، نگاه چندبعدی
اگر نگاه شما تک‌بعدی باشد، تنها یک زاویه از سیصد و شصت زاویه موجود را خواهید دید. در نتیجه تصمیم یا انتخاب‌تان بر اساس همان یک زاویه اتخاذ خواهد شد. اما اگر زوایای بیشتری را ببینید، تصمیم و انتخاب کامل‌تری خواهید داشت. حتی اگر فقط از یک بعد به خودتان نگاه کنید و تنها کاستی‌ها یا نقاط مثبت خود را ببینید، دچار افسردگی یا برعکس، دچار خودشیفتگی می‌شوید. چون دیدن زاویه یا زوایای منفی به شما احساس افسردگی می‌دهد و دیدن زوایای مثبت بدون در نظر گرفتن منفی‌ها، باعث ایجاد نوعی حس کاذب خودبزرگ‌بینی یا خودخواهی میشود. که البته هیچ یک از این دو کامل نیستند. به همین دلیل یکی از وظایف ما این است که نگاه خود را کامل‌تر و پخته‌تر کنیم و زوایای بیشتری را ببینیم. گاهی ما به طور کاذب تنها یک بعد از توانمندی‌ها و استعدادهای خود را می‌بینیم و می‌شناسیم؛ در نتیجه ابعاد دیگر استعدادمان بر ما پوشیده می‌ماند و چون آنها را نمی‌شناسیم، تا آخر عمر نمی‌توانیم از آنها بهره ببریم.
نگاه دیگران به ما چه می‌گوید؟
اطرافیان ما اکثراً، تنها با چند بعد از وجود ما آشنا هستند. حتی خودمان هم همه ابعاد وجود خود را نمی‌شناسیم. بعضی از ما وقتی خودمان را در شرایط خطر یا شرایط غیرعادی می‌بینیم، تعجب می‌کنیم. وقتی شجاعت، سرسختی، قدرت مبارزه یا حتی خشم شدیدی از خود می‌بینیم، شگفت‌زده می‌شویم. در حالی‌که توانایی‌های ما بسیار بیش از این حرف‌هاست. دیگران هم ما را کامل نمی‌شناسند. آنها اغلب زوایایی را می‌بینند و می‌شناسند که ما آنها را آشکار می‌کنیم.
در اینجا برایتان عباراتی را انتخاب کرده‌ام تا خود را از نگاه دیگران ببینید. از عبارات و جملات زیر که توصیف‌کننده برخی از ویژگی‌های عمومی شخصیت شما هستند چند کپی بگیرید. سپس برای صفاتی که همیشه در موردتان صادقند حرف «ه»، برای آنهایی که گاهی درستند حرف «گ»، و برای آن دسته که ویژگی شما محسوب نمی‌شوند، حرف «ن» بگذارید. بعد کپی‌های دیگر را به دوستان‌تان بدهید و از آنها بخواهید تصوری را که از شما دارند با حروف اختصاری فوق نشان دهند. ببینید که نظر آنها چقدر با نظر شما فرق دارد. این تست نمی‌خواهد بگوید هرچه دیگران درباره ما می‌اندیشند حقیقت دارد، بلکه منظور این است که متوجه شویم نگاه دیگران به خودشناسی ما کمک میکند و حیف است که این امکان مؤثر و سازنده را نادیده بگیریم و از آن بهره لازم را نبریم.
۱٫ موشکاف و شکاک است و به آسانی تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. ۲٫ واقعاً مسئولیت‌پذیر و قابل اعتماد است. ۳٫ نسبت به دیگران بخشنده است. ۴٫ درباره چیزهای کوچک وسواس نشان می‌دهد و ایرادگیر است. ۵٫ در پیچیدگی و عدم قطعیت احساس ناراحتی میکند. ۶٫ زودرنج و نسبت به انتقاد حساس است.
۷٫ در شوخی، نقش بازی‌کردن، و وانمودکردن ماهر است. ۸٫ ریتم تندی دارد و به سرعت رفتار و عمل میکند. ۹٫ از اینکه قضاوت عینی و منطقی دارد به خود می‌بالد. ۱۰٫ کارهایش نتیجه می‌دهد. ۱۱٫ عادت دارد فخر بفروشد و سر دیگران منت بگذارد. ۱۲٫ از لحاظ جسمی خود را جذاب می‌داند. ۱۳٫ از تأثیری که روی دیگران می‌گذارد آگاه است. ۱۴٫ رفتاری آرام دارد. ۱۵٫ در رویارویی با ناکامی‌های کوچک، واکنش‌های شدید نشان می‌دهد و تحریک‌پذیر است. ۱۶٫ منشی دوستانه دارد و ظرفیتش برای روابط نزدیک و صمیمی بالاست؛ پرشور و شوق است. ۱۷٫ حیله‌گر و فریبکار، فرصت‌طلب و عوام‌فریب است. ۱۸٫ فکر میکند و ایده‌ها را به روشی غیرمعمول به هم مرتبط می‌سازد. فرآیند تفکرش غیرمتعارف است. ۱۹٫ تمایل ندارد خود را به انجام کاری مشخص متعهد سازد؛ انجام کارها را عقب می‌اندازد. ۲۰٫ زبان بدنش بسیار گویاست.
۲۱٫ زیاد احساس گناه میکند. ۲۲٫ از روابط نزدیک پرهیز میکند و دوست دارد فاصله‌اش را با دیگران حفظ کند. ۲۳٫ رفتاری پیش‌بینی‌ناپذیر دارد. ۲۴٫ از نزدیکانش به خوبی حمایت میکند. ۲۵٫ بسیار مطمئن به خود است و آنچه را که می‌خواهد، به صراحت ابراز میکند. ۲۶٫ زود تسلیم سختی‌ها و مشکلات میشود و عقب‌نشینی میکند. ۲۷٫ از شوخی خوشش می‌‌آید.
۲۸٫ از انگیزه‌های درونی‌اش آگاه است. ۲۹٫ طغیان‌گر است و خلاف عرف رفتار میکند. ۳۰٫ درباره خودش و دیگران بر اساس درست و غلط عرف جامعه قضاوت میکند. ۳۱٫ دوست دارد فشار بیاورد و مرزها را کنار بزند.
۳۲٫ نسبت به هرچیزی که حکم تقاضا داشته باشد، حساس است. ۳۳٫ معمولاً احساسات و انگیزه‌های خود را در دیگران می‌بیند. ۳۴٫ عموماً مضطرب است.
۳۵٫ در برخورد با دیگران رک و صریح است. ۳۶٫ مدام برای خودش دلسوزی میکند و خود را در زندگی قربانی و فریب‌خورده می‌بیند. ۳۷٫ خود را با دیگران مقایسه میکند و از تفاوت‌هایش با دیگران آگاه است. ۳۸٫ قدرت‌محور است؛ قدرت را در خود و دیگران ارج می‌نهد. ۳۹٫ همیشه یک نقش را بازی میکند و با همه به یک صورت ارتباط می‌‌گیرد.
زندگی‌ات را بساز
گرچه دیدن خود از نگاه دیگران، به خودشناسی ما کمک میکند، اما به نظر می‌رسد کاربرد نگاه و تغییر دادن آن بیش از اینهاست. نگاه می‌تواند خطوط حرکت ما را در آینده معلوم کند.
اگر خود را یک دانشمند یا یک پزشک یا یک آشپز ببینید، در آینده به سوی تحقق آنها حرکت می‌کنید. اگر خود را انسانی شکست‌خورده ببینید، خطوط حرکت‌تان، شما را به سمت شکست و شکست خوردن سوق می‌دهد. همینطور اگر خود را به هر شکلی ببینید، داستان زندگی‌تان به همان سمت پیش می‌رود.
رکسانا خوشابی کارشناس ارشد مشاوره بالینی
زیبـا شـو دات کام
