وقتی می خواهید موهایتان را رنگ کنید

این روزها زنان بسیاری برای زیبایی بیشتر یا پوشش‌دهی موهای سفید خود از رنگ موها استفاده می‌کنند. این کار به مردان نیز سرایت کرده است؛ غافل از اینکه این مواد چه عوارض جبران ناپذیری به همراه دارند. به طور کلی رنگ موها به دو دسته تقسیم می‌شوند: رنگ موهای گیاهی و رنگ موهای شیمیایی کاربرد رنگ موهای شیمیایی بسیار بیشتر از رنگ موهای گیاهی است. استفاده از اکسیدان به طور مداوم و طولانی مدت بر شکنندگی موها می‌افزاید. مسلما رنگ‌های گیاهی تاثیرات منفی بسیار اندکی دارند، ولی به طور کلی مردم از آنها استقبال نمی‌کنند؛ چرا که رنگ‌های شیمیایی، با تنوع رنگی وسیعی به بازار عرضه شده و جای رنگ‌های طبیعی را گرفته‌اند.

مو را می‌توان یکی از اجزای پوست تلقی کرد که اصلی‌ترین جزء آن کراتین (نوعی پروتئین) است. پروتئین‌های دیگر مثل یوملانین و فائوملانین نیز در مو وجود دارند که عامل رنگ طبیعی آن هستند. رنگدانه یوملانین عامل رنگ‌های تیره، مثل قهوه‌ای و مشکلی و رنگدانه فائوملانین عامل رنگ‌های قرمز تا زرد است. تغییر در میزان این رنگدانه‌ها در افراد مختلف، باعث به وجود آمدن رنگ‌های مختلف موی سر می‌شود و اگر فردی این رنگدانه‌‌ها را نداشته باشد، تمام موهایش سفید می‌گردد. هر تار مو از دو بخش غلاف و ریشه تشکیل شده است. غلاف، دور تا دور پوست و ریشه را می‌پوشاند. مو از قسمت ریشه رشد می‌کند و سایر بخش‌های مو مرده هستند. رنگ موها به دلیل وجود رنگدانه‌های آنها است. قبل از آنکه به سراغ رنگ‌ موها برویم، باید بدانیم که موهای نرم نسبت به موهای ضخیم و زبر زودتر آسیب می‌بینند؛ ولی جذب مواد شیمیایی در آنها سریع‌تر است. موهای زبر به علت اینکه لایه‌های کوتیکول بیشتری دارند، معمولا در برابر رنگ‌ موها و دکلره‌ها بیشتر مقاومت می‌کنند. غلاف به صورت یک برجستگی روی پوست و ریشه در زیر سطح پوست قرار دارد. غیر از ریشه مو که بخش زنده آن است، سایر بخش‌های مو مرده هستند. هر انسان حدود ۱۰۰- ۱۵۰ هزار تار مو روی سر خود دارد. کم‌خونی شدید، بیماری تیروئید و برخی بیماری‌های دیگر می‌توانند موجب سفید شدن زود هنگام موها شوند.

انتخاب رنگ مو
رنگ مو را از روی کاتالوگ انتخاب نکنید؛ زیرا رنگ مو باید با رنگ چشم‌ها و رنگ پوست متناسب باشد. رنگ موها از شماره ۱ تا ۱۰ تقسیم‌بندی می‌شوند (شماره ۱۰، روشن‌ترین درجه است و برعکس). وقتی که موهای خود را روشن می‌کنید، هاله گرمی از رنگ‌های زرد، نارنجی و قرمز دور شما دیده می‌شود. افرادی که رنگ پوستشان گندمگون است، بهتر است از رنگ‌های مسی، گل بهی، نخودی، قهوه‌ای، زرد، قهوه‌ای مایل به طلایی، فندقی و عسلی استفاده کنند. برای پوست‌های روشن نیز رنگ‌هایی با های‌لایت‌های آبی یا قرمز مناسب است. چشم‌های آبی، با رنگ‌های آبی خاکستری، آبی تیره، سبز تیره، مشکی و قهوه‌ای به صورت‌ های‌لایت هماهنگی بیشتری دارند.
به طور کلی هنگام انتخاب رنگ مو باید به پنج مورد توجه داشت:
۱) رنگ طبیعی مو ۲) رنگ پوست ۳) رنگ چشم ۴) چاقی و لاغری شخص ۵) شخصیت فرد
افرادی که موهای سرشان سفید است، هنگام رنگ کردن باید به چند نکته توجه داشته باشند. موهای سفید در برابر رنگ موها مقاوم هستند و به سرعت هم رنگ خود را از دست می‌دهند. به خاطر نبودن رنگدانه در تار مو، رنگ موها، روشن‌تر به نظر می‌رسند. قبل از رنگ کردن، موها را خوب نرم کنید، مدت قرار دادن رنگ روی موها را افزایش دهید و درجه رنگ را تیره‌تر انتخاب کنید.

رنگ موها از چه اجزائی تشکیل شده‌اند
تا صد سال پیش از رنگ موهای طبیعی استفاده می‌شد؛ اما در سال ۱۹۰۹، نخستین بار یک شیمیدان رنگ موی مصنوعی را ساخت و بعد از آن نخستین شرکت تولید رنگ موی مصنوعی در کشور فرانسه تاسیس شد. نام این شرکت را «لورآل» نهادند که امروزه شهرت بسیاری در تولید لوازم بهداشتی و آرایشی در سطح جهان دارد. رنگ موها به طور کلی از دو ماده شیمیایی به نام پیروکسیدهیدروژن و آمونیاک تشکیل شده‌اند. پیروکسیدهیدروژن یا همان اکسیدان، موجب حالت گرفتن مو و تثبیت رنگ آن می‌شود. استفاده زیاد از اکسیدان سبب خارج شدن سولفور مو و از دست رفتن سولفورمو، باعث زبری و نازکی تارهای مو می‌گردد. آمونیاک نوعی ماده قلیایی است که به روشن شدن موها کمک می‌کند. آمونیاک کوتیکول، یعنی قشر خارجی مو را جدا کرده و به درون پوسته مو نفوذ می‌کند. از آنجایی که برای روشن شدن موهای تیره باید رنگدانه‌های اولیه مو از بین بروند تا رنگ جدید نمایان شود، از بین بردن رنگدانه‌ها ممکن است به ساقه موها آسیب برساند و موجب خشکی، شکنندگی، موخوره و خشن شدن موها شود. رنگ‌های طبیعی مو (مثل حنا و پوست گردو) بسیار بی‌خطرتر از رنگ‌های شیمیایی هستند؛ ولی به خاطر داشتن سه عیب اصلی، کمتر کسی به سراغ آنها می‌رود.

۱) این رنگ‌ها بعد از چند بار شست و شو اثر خود را از دست می‌دهند. ۲) افراد زیادی به آنها حساسیت دارند ۳) تنوع رنگی بسیار کمی دارند.

رنگ موها به سه دسته موقت، نیمه موقت و دائم تقسیم می‌شوند. رنگ موهای موقت با یک بار شست و‌شو از بین می‌روند. (رنگ فقط روی ساقه قرار می‌گیرد). این رنگ‌ها باعث تحریک پوست سر و حساسیت نمی‌شوند و البته کم‌خطرتر از سایر رنگ‌ موها هستند. رنگ موهای نیمه موقت، از راه منافذ طبیعی به داخل ساقه مو نفوذ می‌کنند؛ ولی بعد از ۶- ۷ بار شست و شو از همان منافذ خارج می‌شوند و مو به رنگ طبیعی خود باز می‌گردد. رنگ موهای دائمی که با شست‌و شو از بین نمی‌روند، حاوی آمونیاک و اکسیدان هستند و موجب تغییرات پایدار و غیرقابل برگشت مو می‌شوند و با نفوذ در ساختار مو، آن را تخریب می‌کنند.  با آنکه تقریبا همه خانم‌ها از عوارض استفاده مداوم از رنگ موها و حتی سرطان‌زا بودن آنها اطلاع دارند، باز هم از آنها استفاده می‌کنند و در واقع خطرات احتمالی آن را به جان می‌خرند. متخصصان در این زمینه توصیه می‌کنند که دست‌کم از رنگ مو در فاصله‌های زمانی طولانی‌تری استفاده شود تا عوارض آن در درازمدت پدید آید. برای مبارزه با موخوره نیز کوتاه کردن نوک موها توصیه می‌گردد. استفاده مداوم از رنگ باعث خشکی و شکنندگی موها می‌شود؛ بنابراین باید با افزایش رطوبت، تا حد زیادی از آن جلوگیری کرد. روغن زعفران برای این منظور بهترین انتخاب است. همچنین شامپوی خود را تغییر دهید و از شامپوی مخصوص موهای رنگ شده استفاده کنید. از سشوار نیز کمتر استفاده کنید و موها را در حالت خیس شانه نزنید.

خطرات احتمالی رنگ کردن مداوم موها
طبق تحقیقات، افرادی که به طور مداوم موهای خود را رنگ می‌کنند، بیش از سایرین در معرض ابتلا به سرطان (سرطان لیموفا) هستند. البته عوامل سرطان‌زا از بیشتر رنگ‌ موها حذف شده است و این مساله بیشتر به دو و سه دهه پیش مربوط می‌شود. خطر دیگر، احتمال طاسی است. ریزش شدید موهای سر و عدم رویش مجدد آنها باعث ایجاد طاسی می‌شود. استفاده مکرر از رنگ موهای شیمیایی موجب بروز کمبود پروتئین، افزایش مقدار ویتامین A بدن، کمبود آهن، استفاده از برخی داروها، یائسگی، اضطراب، ترس، عمل جراحی، تب شدید و عفونت می‌شود. ایجاد حساسیت‌های پوستی در اثر استفاده مداوم از این رنگ‌ها، عارضه دیگر است که ماده‌ای به نام «پارافنیلن دیامین» که در ترکیبات رنگ مو وجود دارد، سبب آن می‌شود. این حساسیت‌ها با قرمزی، پوسته ریزی، تاول و حتی قرمز شدن چشم‌ها بروز می‌کند. با یک بار استفاده از رنگ مو نمی‌توان از حساسیت‌زا بودن یا نبودن آن مطمئن شد. در نخستین بار ممکن است دچار حساسیت نشوید و سیستمی ایمنی هنوز واکنشی به آن نشان ندهد؛ اما در دفعات بعدی ممکن است سیستم ایمنی شروع به تولید آنتی‌بادی کرده و حساسیت بروز کند. بنابراین بهتر است قبل از استفاده از رنگ مو، آن را در قسمت کوچکی از پوست خود تست کرده و ۴۸ ساعت صبر کنید؛ چنانچه هیچ‌گونه عارضه‌ای ایجاد نشد، اقدام به رنگ کردن موهای خود نمایید.

چند توصیه برای موهای رنگ شده

۱) در روزهای آفتابی، از کلاه، روسری و محصولات ضدآفتاب استفاده کنید تا موهای‌تان کمتر خشک شوند و پوست‌تان نیز آسیب نبیند.
۲) از نرم‌کننده‌ها و تقویت‌کننده‌های مناسب استفاده کنید تا رطوبت موهای‌تان حفظ شود.
۳) به هنگام خشک کردن موها، حوله را به نرمی روی موهای‌تان بکشید.
۴) موهای خود را هنگام خیس بودن شانه نزنید.
۵) برای خشک کردن موها زیاد از سشوار استفاده نکنید و در صورت استفاده، زمان آن را کاهش داده و سشوار را با فاصله بیشتری از سر خود نگه دارید.
۶) موهای نازک آسیب‌پذیرتر و حساس‌تر از موهای ضخیم هستند.
۷) در دوران بارداری خصوصا سه ماهه نخست از رنگ کردن موها بپرهیزید.