مراقبت از دندانهای کودکان
کودکان نوپا ۱۶ عدد دندان شیری در دهان خود دارند برخی از این دندان‌ها ممکن است خراب شده باشند، ولی پدر و مادر کودک اهمیتی به آنها ندهند. توصیه متخصصان به پدر و مادرها این است که از همان لحظه رویش نخستین دندان باید مسواک زدن و با رویش دومین دندان، استفاده از نخ دندان را شروع کنند. شاید این مسأله به نظرتان تعجب‌آور باشد و معمولاً هم به ندرت پدر و مادری این کار را از همان ابتدا برای نوزادشان انجام می‌دهند؛ اما خرابی و فساد دندان‌ها، تا حد زیادی قابل پیش‌گیری است و در صورت بی‌توجهی می‌تواند به یکی از سخت ترین بیماری‌ها در کودکان و نوجوانان ۶-۱۱ ساله تبدیل شود. خرابی و فساد دندان‌ها پنج برابر بیشتر از آسم و هفت برابر بیشتر از تب بالا در کودکان رواج دارد. حدود ۴۰ درصد از کودکان پیش دبستانی دندان خراب دارند و عدم توجه پدر و مادرها به این مسأله در آینده مشکلات بیشتری را برایشان به وجود می‌آورد.
مراقبت از دندان‌ها
دندانهای کودک شما باید از یکسالگی مورد معاینه قرار گیرد. مراقبت‌های اولیه باعث می‌شود در آینده مجبور به پرداخت هزینه‌های گزاف دندانپزشکی نباشید. هزینه‌های دندانپزشکی افرادی که از کودکی مراقبت‌های ویژه از دندان‌هایشان کرده‌اند، ۴۰ درصد کمتر از سایر افراد است.
مسواک زدن و استفاده از نخ دندان
فقط مراجعه به دندانپزشکی کافی نیست. مسواک زدن دندان‌ها از سنین پایین اهمیت زیادی دارد. بیشتر مردم فکر می‌کنند کودکان نیازی به مسواک زدن ندارند؛ مثلاً کودک یک ساله با داشتن دو یا سه دندان و یا یک نوزاد چند ماهه با یک دندان چرا باید مسواک بزند؟ اما مسواک زدن باید از همین ماه‌ها آغاز شود. حتی قبل از در آمدن نخستین دندان می‌توانید با یک مسواک بسیار نرم بچه‌گانه لثه نوزاد را به آرامی مسواک بزنید و یا آن را با یک تکه پارچه نرم تمیز کنید. وقتی که تعداد دندان‌ها بیشتر شد، باید مسواک زدن را به یک عادت همیشگی تبدیل کرد و کودک را به روزی دو بار مسواک زدن عادت داد. وقتی دو دندان با یکدیگر تماس برقرار کردند نیز استفاده از نخ دندان را برای کودک خود شروع کنید. از دندانپزشک شیوه صحیح استفاده از نخ دندان را یاد بگیرد و بپرسید از چه زمانی استفاده از دهانشویه را شروع کنید. معمولاً توصیه دندانپزشکان این است که وقتی کودک تف کردن مایع دهانشویه و اینکه چگونه آن را در دهان نگاه دارد و چگونه خارج کند را یاد گرفت، باید استفاده از دهانشویه را شروع کرد. پدر و مادرها تا وقتی که کودک مسواک زدن را یاد بگیرد، باید خودشان این کار را برای او انجام دهند.
قبل از خواب به نوزاد خود شیشه شیر یا آب میوه ندهید
سال‌هاست که پزشکان به خانواده‌ها توصیه می‌کنند هرگز قبل از خواب شیشه شیر یا آب میوه به نوزاد یا کودک ندهند و او را با این چیزها نخوابانند؛ حال، بسیاری از پدر و مادرها متوجه نیستند که این مسأله می‌تواند منجر به خرابی و فساد دندانهای کودک‌شان شود. مواد قندی موجود در شیر و آب‌میوه به دندانهای کودک می‌چسبد و باکتری‌های مضر در میان دندان‌ها خانه می‌کنند. این باکتری‌ها تولید اسید کرده و به خرابی بیشتر دندان‌ها دامن می‌زنند و اگر مراقبت‌های دندانی نیز صورت نگیرد، منجر به بیماری‌های دهان و دندان می‌گردد. این بیماری‌ها رشد کودک و حتی توانایی‌های یادگیری او را نیز تحت‌الشعاع قرار می‌دهد و در بسیاری موارد حتی منجر به اختلالات گوشی می‌شود. اگر نوزاد شما عادت دارد قبل از خواب از شیشه شیر استفاده کند تا با آن آرامش بگیرد، می‌توانید به جای شیر یا آب‌میوه در بطری‌اش آب خالی بریزید.
آب میوه‌ها را محدود کنید
خوردن مواد شیرین فقط هنگام خواب مشکل آفرین نیست؛ آب‌میوه‌ای که در طول روز به نوزاد یا کودک خود می‌دهید و آن را جایگزین آب یا شیر می‌کنید نیز نقش مهمی در خرابی و فساد دندان‌ها دارد. وقتی که نوزاد را از شیر مادر یا شیشه شیر می‌گیرند، کم‌کم به او یاد می‌دهند که آب‌میوه را در لیوان یا فنجان مخصوص خودش بنوشد. شاید فکر کنید که استفاده از آب‌میوه‌ها برای کودکان بسیار خوب و سالم است؛ در حالی که استفاده زیاد از انواع آب‌میوه‌ها اثرات بسیار بدی روی دندان‌ها دارد. بسیاری از کودکان بعد از هر بار بازی یک فنجان آب‌میوه شیرین می‌نوشند. نوشیدن این آب میوه‌ها باعث خرابی دندانهای جلویی از قسمت داخل می‌شود. از طرفی، محتویات شیرین آنها به چاقی کودکان منجر می‌گردد. حدود ۱۲۵ گرم آب‌میوه به کودک خود بدهند و در حد امکان از آب‌میوه‌های صد در صد طبیعی استفاده کنید. استفاده از نوشیدنی‌های شیرین و همچنین غذاهای شیرین باید بسیار محدود شود.
پستانک ممنوع
استفاده زیاد از پستانک، به خصوص وقتی که نوزاد خوابیده است، و شما آن را مجدداً وارد دهانش می‌کنید، می‌تواند به سلامت دندان‌ها آسیب برساند. مکیدن پستانک با قدرت زیاد روی دندانهای بالایی و عقبی و حتی روی شکل دهان اثر می‌گذارد. پستانک مخصوص نوزادان است، نه کودکان نوپا. آنها باید پستانک را در دهانشان بگذارند و شروع به راه رفتن و بازی کردن کنند. استفاده طولانی‌مدت از آن حتی باعث می‌شودکه در آینده فرزندتان نیاز به ارتودنسی پیدا کند. به همین دلیل استفاده از پستانک در سنین بالای دو سالگی اکیداً ممنوع است.
سلامت دندان‌ها هنگام استفاده از داروها
اغلب داروهایی که برای کودکان تجویز می‌شوند، طعم شیرین دارند و اگر به دندان‌ها بچسبند، باعث افزایش خطر پوسیدگی و فساد آنها می‌شوند، مثل داروهایی که برای بیماران آسمی و بیماران مبتلا به ناراحتی‌های قلبی تجویز می‌گردد. آنتی‌بیوتیک‌ها و برخی از داروهای آسمی باعث رشد زیاد برخی مخمرها و بروز عفونت‌های قارچی می‌شوند که برفک دهانی نام دارند. این برفک به شکل خمیر است و مثل شیر دلمه شده روی زبان و یا داخل دهان دیده می‌شود. اگر کودک شما مجبور به استفاده از داروهای خاصی است که روی دندان‌هایش نیز اثر می‌گذارد، از دندانپزشک در مورد مراقبت از دندانهای کودک‌تان سؤال کنید. در چنین مواقعی شاید لازم باشد کودک در روز چهار بار مسواک بزند.
مخالفت کودکان
بیشتر پدر و مادرها می‌گویند کودک‌شان هنگام مسواک زدن و استفاده از نخ دندان شروع به نق زدن و اعتراض می‌کند و همین مسأله باعث می‌شود آنها از خیر این کار بگذرند. پزشکان توصیه می‌کنند که حتماً به کودکان خود مزایای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان را گوشزد کنید. این اتفاق باید بیفتد؛ حتی اگر بسیار سخت باشد. در چنین مواقعی به کودک خود کمک و زمان بیشتری را صرف آموزش به او کنید. کودکان خردسال مهارت‌های حرکتی لازم برای مسواک زدن را ندارند و این ضعف تا شش سالگی ادامه دارد و از نخ دندان حتی تا ده سالگی نمی‌توانند به خوبی استفاده کنند. وقتی که کودک‌تان احساس خستگی زیاد و برای اینکار تنبلی می‌کند، او را بیشتر همراهی کنید و حتی اینکار را خودتان برایش انجام دهید. می‌توانید دو یا سه نوع خمیر دندان تهیه کنید و به هنگام مسواک زدن اجازه دهید خود کودک خمیر دندان را انتخاب کند. به این ترتیب به انجام این کار بیشتر علاقه‌مند می‌شود. به کودک خود جایزه بدهید تا او را بیشتر به انجام اینکار تشویق کنید.
ماهنامه کودک سالم
زیبــا شـو دات کام
