گیاه درمانی برای زنان

در گذشته‌ها، زنان آموخته بودند که چگونه با استفاده از گیاهان دارویی و مکمل‌های گیاهی مشکلات مربوط به سلامت و بهداشت زنانه را درمان کنند. در سال‌های اخیر، بسیاری از تحقیقات علمی این درمان‌ها را تایید کرده‌اند. بسیاری از گیاهان می‌توانند همچون دارو عمل کرده و مشکلات بهداشتی و نگرانی‌های خانم‌ها نسبت به فقدان میل جنسی، یائسگی، ناباروری و بسیاری از مشکلات زنانه دیگر را درمان کنند.

خارخاسک
خارخاسک، یکی از گیاهانی است که نه تنها برای افزایش میل جنسی در خانم‌ها، بلکه برای آقایان نیز تجویز می‌شود. این گیاه تولید هورمون(LH) را افزایش داده و مقدار تستوسترون را بیشتر می‌کند. معمولا زنانی که میل جنسی آنها کم است، مقدار کمی هورمون تستوسترون در بدن دارند که با افزایش این هورمون، میل جنسی آنها افزایش می‌یابد. مزایای استفاده از این گیاه در حفظ و تنظیم ترشح هورمون تستوسترون(TH) در بدن است که همین امر و تعادل این هورمون در بدن، از ویژگی‌‌های ثانویه مردانه جلوگیری می‌کند. از آنجایی که یکی از علل گُر گرفتگی در زنان یائسه، ترشح هورمون LH است و عدم تنظیم این هورمون، گر‌گرفتگی را در دوران یائسگی افزایش می‌دهد.

مارچوبه Racemosus یا همان Shatavari
این گیاه در جنگل‌های انبوه هند رشد کرده و همچون یک تقویت کننده عمل می‌کند. مارچوبه استرس را نیز از بین می‌برد. پژوهشگران بر این باورند که یکی از دلایل کاهش میل جنسی، استرس است. به علاوه، این گیاه در تولید شیر در طی شیردهی و درمان ناباروری نیز موثر واقع می‌شود.

سندرم پیش از قاعدگی و گیاهان دارویی
استفاده از گیاهان دارویی می‌تواند تا حدودی نشانه‌های سندرم قبل از قاعدگی (PMS) را تسکین دهد و نوسانات هورمونی در سیکل ماهانه زنان را تنظیم کند. اصطلاح PMS به معنی انواع نشانه‌هایی است که از دو هفته قبل از عادت ماهانه زنان آغاز می‌شود. گیاهان دارویی موثر در PMS، قبل از عادت ماهانه هورمون‌ها را تسکین می‌دهند و به رفع احساس غم و اندوه فرد در دوره قبل از قاعدگی کمک می‌کنند.

کوهوش سیاه

با نام علمی Cimicifuga racemosa
در سال‌های اخیر، این گیاه به عنوان درمان گیاهی برای PMS و متعادل کننده هورمون‌های بدن مورد استفاده قرار گرفته و بسیار محبوبیت پیدا کرده است. خاصیت ضد اسپاسمودیک این گیاه موجب تسکین گرفتگی‌های عادت ماهانه می‌شود. دلیل اصلی گر گرفتگی، ترشح هورمون (LH) است که کوهوش سیاه ترشح این هورمون را در بدن کاهش می‌دهد و در نتیجه گُر گرفتگی کاهش می‌یابد. در آلمان از این گیاه به وفور برای درمان سردرد، خستگی و درد مفاصل در دوران یائسگی استفاده می‌شود.
گل گاوزبان
با نام علمی Borago officinalis
اگر چه روغن گل گاوزبان به اندازه روغن گل پامچال شناخته شده نیست، اما در مقایسه با آن غلظت بالاتری از اسید گامالینولئیک (GLA) دارد.

افزایش باروری در زنان
قبل از توسعه روش‌های مدرن باروری، درمان‌های گیاهی، قرن‌ها در میان بیشتر ملل کارایی داشته‌اند. اگر هر یک از این گیاهان را در دوز مناسب استفاده کنید، هیچ ضرری نخواهند داشت، اگر چه توصیه ما به تمام خوانندگان این است که قبل از مصرف هر نوع داروی گیاهی با پزشک مشورت کنند؛ به خصوص اگر هم‌زمان داروی شیمیایی مصرف می‌کنند. تاثیر برخی از داروهای گیاهی زمانی که با هم مصرف شوند، بیشتر خواهد شد؛ اما برخی از آنها نیز روی داروهای شیمیایی تاثیر منفی دارند و خواص آنها را از بین می‌برند. داروهای گیاهی موثر در باروری، شرایط مناسبی را در بدن برای تخمک‌گذاری و بارداری ایجاد کرده و با حفظ تعادل سیستمیک میان دستگاه تناسلی زنانه، سلامت رحم، تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ را تضمین می‌کنند.

پنج انگشت

با نام علمی Vitex agnus castus 
درخت زیبایی با ارتفاع ۵/۱ متر است و به دلیل اینکه برگ‌های آن پنجه‌ای و ۵ عددی است، آن‌را پنج انگشت می‌نامند. این گیاه که گل‌های آن اغلب آبی رنگ هستند، یکی از مشهورترین گیاهان درمانی در باروری طبیعی زنان است و غده هیپوفیز را تحریک می‌کند و ترشح استروژن و پروژسترون و تستوسترون را افزایش می‌دهد و فرایند تخمک‌گذاری را سرعت می‌بخشد. به ویژه زمانی که دلیل ناباروری، مقدار کم تولید پروژسترون باشد، این گیاه به عنوان یک تونیک عمل کرده و سیستم تولید مثل را فعال می‌کند. به طور خاص این گیاه بر روی زنانی که تخمک‌گذاری نامنظم دارند، موثر است و زنانی که مبتلا به فاز لوتئال کوتاه هستند و مدت زمان میان تخمک‌گذاری و پایان چرخه قاعدگی آنها کوتاه است، می‌توانند از این گیاه دارویی با مشورت پزشک استفاده کنند. بعد از قطع مصرف قرص‌های ضد بارداری، با استفاده از داروی گیاهی می‌توانید تخمک‌گذاری طبیعی داشته باشید. همچنین این گیاه، یکی از مهم‌ترین گیاهان در درمان PMS است و از زمان بقراط و ۲۵۰۰ سال پیش برای درمان بسیاری از ناراحتی‌های زنانه تجویز می‌شده و به طور خاص در درمان درد سینه قبل از قاعدگی، ادم، افسردگی، اسهال و یبوست و سردرد PMS مفید است. مطالعات انجام شده در سال‌های اخیر نشان می‌دهند که استفاده از این گیاه بی‌ضرر و در درمان نشانه‌های PMS موثر است. مطالعه‌ای که بر روی ۱۶۰۰ زن با تجربه PMS در آلمان صورت گرفت، نشان داد که بیش از ۹۳ درصد زنان با مصرف این گیاه قطع و یا کاهش علائم داشته‌اند. این گیاه با تحریک غده هیپوفیز، هورمون‌های تخمدان را تنظیم می‌کند.

گل پامچال

با نام علمی Oenothera bierinis 

این گیاه از گیاهان امریکای شمالی و سرشار از اسیدهای چرب ضروری و حاوی اسید لینولئیک گاما (GLA) است که از عملکرد غدد هورمونی حمایت می‌کند، علائم قبل از قاعدگی را تسکین می‌دهد و موجب قوام و شفافیت و چسبناکی ترشحات زنانه و تخمک می‌شود که همین امر باعث می‌شود تخمک‌ها برای مدت طولانی‌تری در دهانه رحم زنده بمانند و تا ده روز بتوانند به راحتی با اسپرم ترکیب شوند. زنانی که مقدار این اسید چرب (GLA) در بدن آنها کم است، حساسیت بیشتری نسبت به هورمون پرولاکتین دارند و همین حساسیت بیشتر منجر به درد و حساسیت سینه‌ها نیز می‌شود. با مصرف این گیاه معمولا طی دو الی سه چرخه علائم به تدریج کاهش می‌یابد.

شبدر قرمز

با نام علمی Trifolium pretense 

مدت‌ها است که از این گیاه به عنوان یکی از موثرترین گیاهان باروری به خصوص در درمان زخم‌های لوله‌های فالوپ یا سلول‌های غیر طبیعی اندام تناسلی استفاده می‌شود. شبدر قرمز سرشار از ایزوفلاون است و در بدن همچون استروژن عمل می‌کند. همچنین رحم را تغذیه کرده و با پروتئین و ویتامین‌ها و کلسیم و منیزیم، مواد معدنی مورد نیاز غدد هورمونی، سیستم عصبی را تقویت می‌کند.

گزنه

با نام علمی Urtica dioica

با توجه به اینکه این گیاه سرشار از کلروفیل، پروتئین، کلسیم، آهن و ویتامین K است، در باروری و تقویت کلیه و تحریک و تنظیم ‌ترشحات غده آدرنال موثر است. هورمون‌های بدن را تنظیم می‌کند و تخمک‌گذاری و قاعدگی را بهبود می‌بخشد. این گیاه یکی از غنی‌ترین منابع گیاهی و سرشار از اسید فولیک است و به سلامت جنین کمک می‌کند.

برای بالا بردن و بزرگ شدن سینه خانم‌ها به طور طبیعی

استفاده از داروها و مکمل‌های گیاهی به منظور بالا بردن و فرم دهی سینه، در چند سال اخیر بسیار رواج یافته و انواع قرص‌ها و مکمل‌ها و پودرها و کرم‌ها به بازار ارائه شده‌اند. برای تقویت و تولید بافت و سلول جدید سینه، بدن نیاز به استروژن دارد؛ بنابراین برخی از گیاهان که حاوی سطوح بالایی از استروژن طبیعی به نام فیتواستروژن هستند و ساختاری شبیه هورمون زنانه استروژن دارند، گیرنده‌های استروژن در غدد سینه را تحریک می‌کنند و بافت جدید سینه ساخته می‌شود؛ درست شبیه دوران بارداری که ترشح استروژن موجب بزرگ شدن و بالا رفتن سینه‌ها می‌شود. اگر چه مطالعات نشان می‌دهند که برخی از گیاهان موجود در بازار می‌توانند سایز سینه‌ها را در زنان افزایش دهند، اما برای اثبات قطعی این موضوع، به مطالعات بیشتری نیاز است.

گیاهان طبیعی که در محصولات گیاهی بزرگ کننده سینه یافت می‌شوند، عبارتند از:
دانه رازیانه، ریشه قاصدک، شاهی آبی، کوهوش سیاه (Cimicifuga racemosa)، شنبلیله (trigonella Foenum-gracecum).

قبل از استفاده از هر نوع گیاه دارویی، کاملا در مورد آن تحقیق کنید و در مورد فواید و تاثیرات جانبی آن با پزشک مشورت نمایید. برای مشاهده نتیجه دلخواه در افزایش سایز سینه‌ها حداقل ۶-۱۲ ماه زمان نیاز است و بعد از یک ماه نمی‌توانید تغییرات زیادی مشاهده کنید. در هنگام خرید هر محصول گیاهی به تضمین و گارانتی روی محصول نیز توجه داشته باشید و قبل از خرید هر مکملی ابتدا با مصرف‌ کنندگان قبلی آن مشورت کنید و نظر آنها را جویا شوید.

گیاهان دارویی برای تسکین و درمان علائم یائسگی

شروع یائسگی، یک پیشرفت و روند طبیعی در زندگی زنان است و امروزه به طور فزاینده‌ای گیاهان و مکمل‌های گیاهی جایگزین داروهای شیمیایی شده‌اند. یائسگی معمولا با علائمی همچون تعریق شبانه، گر گرفتگی، خشکی واژن، درد هنگام نزدیکی، سردرد و اضطراب همراه است. به دلیل تغییرات بیوشیمی در بدن، شیوع بیماری‌های قلبی و پوکی استخوان نیز در این دوران افزایش می‌یابد. با مصرف گیاهان دارویی می‌توان به مقدار قابل توجهی از علائم و بیماری‌های ناشی از کاهش هورمون استروژن پیشگیری کرد. استروژن موجود در گیاهان فیتواستروژن نام دارد که در بدن همچون استروژن عمل می‌کند. گیاهان دارویی که حاوی فیتواستروژن هستند، در درجه اول علائم یائسگی را کاهش می‌دهند و در گام بعدی ترشح هورمون‌ها را تنظیم می‌کنند.

ریشه شیرین بیان

با نام علمی Glycyrrhiza glabra 

این گیاه به طور عمده نوسانات هورمونی را برطرف می‌کند و با بهبود غده آدرنال، انرژی را افزایش و استرس را کاهش می‌دهد. در ضمن به هضم غذا کمک می‌کند و یک ملین است.

دکتر محمدحسین صالحی سورمقی- متخصص فارماکوگنوزی و استاد دانشکده داروسازی  علوم پزشکی

زیبــاشــــو دات کام